مهم‌ترین ویژگی‌های کفش پیاده‌روی چیست؟

آیا می‌دانستید نیروهای فضایی ما و کهکشان ما را به سمت خود می‌کشند؟

Faez Ehya فائز احیا

نوشته آیا می‌دانستید نیروهای فضایی ما و کهکشان ما را به سمت خود می‌کشند؟ اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2jLPoHS
via IFTTT

نگاهی از نزدیک‌تر به خوش‌شانسی ایران‌ایر یا ایرباس ۳۳۰ سری NEO

Faez Ehya فائز احیا

نوشته نگاهی از نزدیک‌تر به خوش‌شانسی ایران‌ایر یا ایرباس ۳۳۰ سری NEO اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2kmxHLx
via IFTTT

نصب لینوکس اوبونتو در کنار ویندوز ۸ یا ۱۰ به صورت بوت دوگانه (Dual Boot)

Faez Ehya فائز احیا

نوشته نصب لینوکس اوبونتو در کنار ویندوز ۸ یا ۱۰ به صورت بوت دوگانه (Dual Boot) اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2jc7QEb
via IFTTT

بهترین گوشی و تبلت‌ سال ۲۰۱۶ کدام‌ها بودند؟

Faez Ehya فائز احیا

نوشته بهترین گوشی و تبلت‌ سال ۲۰۱۶ کدام‌ها بودند؟ اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2j8LbZx
via IFTTT

چگونگی استفاده از سیستم عامل کروم در VirtualBox

Faez Ehya فائز احیا

در نوشته قبلی آموزش تصویری نصب مجازی سیستم‌عامل گوگل (Chrome OS) را برای شما نوشتم و این بار می‌خواهم چگونگی استفاده از این سیستم‌عامل سریع و ساده و ترفندهای آن را بگویم.

چگونگی استفاده از سیستم عامل کروم در VirtualBox

هنگامی‌که سیستم‌عامل کروم شروع به کار می‌کند، شما امکان استفاده از موس را نخواهید داشت، برای حل این مشکل روی منوی Machine کلیک کرده و گزینه Disable Mouse Integration را انتخاب نمایید.

 

برای اینکه موس دوباره در محیط ویندوز ظاهر شود، می‌توانید کلید کنترل (Ctrl) سمت راست کی‌برد را بفشارید.

در مرحله بعدی کروم ممکن است تعدادی صفحه به شما نشان دهد که جزئی از مراحل راه‌اندازی سیستم‌عامل هست. می‌توانید با فشردن کلید Esc این مراحل را متوقف کنید.

در آخرین مرحله کار باید اطلاعات حساب کاربری گوگل خود را وارد کنید، البته اگر اکانت گوگل ندارید، مشکلی نیست، می‌توانید از حساب کاربری مهمان یا همان Guest استفاده کنید.

اما به یاد داشته باشید استفاده از یک حساب کاربری گوگل، مزایای ویژه‌ای دارد. مثلاً اگر از مرورگر کروم در سایر سیستم‌عامل‌ها مثل ویندوز، لینوکس و مک استفاده کنید، تمامی بوکمارک ها، افزونه‌ها، کلمات عبور و همه‌چیز با مرورگر کروم شما در سیستم‌عامل کروم همسان‌سازی خواهد شد.

 

تجربه استفاده از سیستم‌عامل کروم در یک کروم بوک خیلی بهتر از تجربهٔ آن در یک ماشین مجازی خواهد بود.

برخلاف تصور همگان که فکر می‌کنند سیستم‌عامل کروم یک مرورگر وب فول اسکرین است، باید به شما بگوییم که این‌طور نیست. با استفاده از رابط کاربری Aura امکان مشاهده نوار وظیفه و مدیریت پنجره‌ها وجود خواهد داشت. اپلیکیشن ها می‌توانند در پنجره‌های جداگانه اجرا شوند. همچنین یک App Launcher اختصاصی نیز وجود دارد. قابلیت‌های دیگری مثل تنظیمات پیام‌های Pop-up در System Tray، پنجره دانلود مجزا و بسیاری از موارد دیگر هم در اختیار شماست و از یاد نبرید این سیستم‌عامل توسط گوگل توسعه می‌یابد.

نوشته چگونگی استفاده از سیستم عامل کروم در VirtualBox اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2jInGZj
via IFTTT

آموزش تصویری نصب مجازی سیستم‌عامل گوگل (Chrome OS) بدون نیاز به نصب مستقیم

Faez Ehya فائز احیا

در سه نوشته قبلی (اینجا، اینجا و اینجا) از نصب و بوت مستقیم سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) بر روی لپ‌تاپ یا PC برای شما گفتم ولی امروز می‌خواهم از نصب مجازی (بدون نیاز به بوت و نصب مستقیم) آن‌هم بنویسم.

 

اما چرا من این‌قدر به سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) علاقه دارم؟

حتماً بارها باکسانی مواجه شده‌اید که اظهار می‌کنند، از کامپیوتر استفاده چندانی نمی‌کنند و بیشترین استفاده آن‌ها برای چک کردن ایمیل‌ها و یا سر زدن به یک سری از صفحات وب است.

این یعنی کامپیوتر همه زندگی آن‌ها نیست و تنها چیزی که این دسته از مردم احتیاج دارند استفاده از یک کامپیوتر فوق‌العاده ساده و سریع است تا از شر مشکلاتی که سیستم‌عامل‌های کامپیوترهای پیشرفته به وجود می‌آورد، رهایی یابند.

این مسئله‌ای است که Chromebook با استفاده از سیستم‌عاملی که برای اجرا در مرورگر Chrome طراحی‌شده درصدد رفع آن است.

سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) نه‌تنها یک واسط کاربر فوق‌العاده ساده‌ای ست بلکه یک سیستم‌عامل ساده نیز هست. سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) کامپیوتر و لپ‌تاپ را به یک ابزار اینترنتی تبدیل می‌کند که در هرزمان در دسترس است. در این نوشته چگونگی کار و راه‌اندازی یک سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) را در دستگاهتان با استفاده از Oracle VM VirtualBox را می‌بینید.

سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) واقعاً چیست و چه مزایایی دارد؟

ممکن است زیاد نام این سیستم‌عامل را نشنیده باشید. چون قضیه‌اش به‌صورت کلی با این سیستم‌عامل‌هایی که ما می‌شناسیم مثل ویندوز، لینوکس و مک متفاوت است.

درواقع سیستم‌عامل کروم که محصول شرکت بزرگ و نام‌آشنای گوگل هست، بر پایه فناوری رایانش ابری یا همان Cloud Computing بناشده است و مسلماً برای استفاده از آن باید از اتصال اینترنتی مناسبی برخوردار باشید؛ برنامه‌های کاربردی موجود در این سیستم‌عامل نیز بیشتر به‌صورت وب اپلیکیشن‌ها هستند (باید بگویم هر برنامه‌ای بخواهید موجود است).

یکی دیگر از مزایایی که این سیستم‌عامل دارد این است که هنگامی‌که شما فایلی را روی آن ذخیره‌سازی می‌کنید، آن فایل با حساب کاربری شما در وب‌سایت گوگل همسان‌سازی خواهد شد؛ بنابراین اگر خدایی نکرده کروم بوک (نام لپ‌تاپ‌هایی است که با سیستم‌عامل کروم عرضه می‌شوند) شما دزدیده شود و یا به‌صورت کلی نابود گردد، هیچ مشکلی نخواهد بود، چون می‌توانید با خرید یک کروم بوک دیگر و لاگین به‌حساب کاربری خود، دوباره اطلاعاتتان را بازیابی کنید.

شاید شما نخواهید ریسک کنید و بدون تجربه استفاده از سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) پولی برای خرید یک کروم بوک بپردازید، اینجا می‌خواهم روشی را به شما آموزش دهم که بدون دردسر و به‌راحتی بتوانید از این سیستم‌عامل استفاده کنید.

چطور سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) به صورت مجازی نصب کنید؟

این بار از طریق یک ماشین مجازی این کار را انجام می‌دهیم.

درواقع روش کار یک ماشین مجازی به این صورت است که یک فضای کاملاً بسته را درون هارددیسک کامپیوتر شما ایجاد می‌کند؛ بعدازآن شما می‌توانید یک سیستم‌عامل دیگر را درون سیستم‌عامل فعلی‌تان اجرا کنید (مثلاً ویندوز XP را درون ویندوز ۷ اجرا کنید).

برنامه ماشین مجازی که ما در این مطلب قصد استفاده از آن راداریم VirtualBox هست که می‌توانید از آخرین همین مطلب آن را دانلود کرده و نصب کنید.

پس‌ازاینکه VirtualBox را دانلود و نصب نمودید، نوبت به دریافت فایل نصب سیستم‌عامل کروم می‌رسد. (در پایان همین مطلب نیز لینک به صفحه دانلود آن قرار داده‌شده است) توجه داشته باشید که پس از مراجعه به صفحه دانلود، نسخهٔ مخصوص Virtualbox را دانلود نمایید.

البته اگر می‌خواهید کلاً دستگاهتان را به‌وسیله فلش درایو با سیستم‌عامل کروم بوت کنید، می‌توانید نسخهٔ USB آن را دانلود کنید. لازم به ذکر است که این نسخه ممکن است خیلی از سخت‌افزارهای سیستم شمارا شناسایی نکند. برای سازگاری بیشتر با سخت‌افزارهای دستگاهتان می‌توانید Chromium OS Lime را از پایان همین مطلب دانلود کنید. (آموزش‌های این‌ها را هم می‌توانید در همین سایت ببینند)

 

مراحل کار پس از نصب و راه اندازی Virtualbox

پس‌ازاینکه فایل مربوط به نصاب سیستم‌عامل کروم دانلود شد، باید فایل VDI موجود در آن را استخراج‌کنید.

 

حالا برنامه Virtualbox را بازکرده و روی دکمه New کلیک نمایید تا یک ماشین مجازی جدید ایجاد شود.

در پنجره بعدی باید سیستم‌عامل موردنظر را مشخص کنید. در اینجا هیچ گزینه‌ای برای سیستم‌عامل کروم وجود ندارد؛ اما گزینه مربوط به سیستم‌عامل لینوکس می‌تواند مناسب باشد.

نامش را ChromeOS (هر نام دیگری!) گذاشته، سیستم‌عامل را Linux و ورژن آن Ubuntu  انتخاب کنید!

در مرحله بعدی باید میزان رم مورداستفاده را برای راه‌اندازی این ماشین مجازی را انتخاب کنید. این میزان به‌صورت پیش‌فرض روی ۲۵۶ مگابایت است که خیلی کم است.

اگر میزان رم مناسبی در اختیاردارید، می‌توانید این میزان حافظه را افزایش دهید تا در هنگام کار با کندی و مشکلاتی ازاین‌دست مواجه نشوید.

صفحه بعدی مربوط به تنظیمات هارددیسک هست. نیازی نیست نگران از دست دادن اطلاعات خود باشید. چون به‌هیچ‌وجه تغییری در اطلاعات موجود روی هارددیسکتان به وجود نخواهد آمد.

در این صفحه گزینهٔ Use an existing virtual hard drive را انتخاب و سپس از قسمت پایین به محل مربوط به فایل نصاب سیستم‌عامل کروم رفته و آن را انتخاب کنید ( منظور همان فایلی است که استخراج نمودید و دارای پسوند VDI بود).

بعد روی دکمه Create کلیک کنید.

حالا باید تنظیمات مربوط به اتصالات شبکه را انجام دهید، در غیر این صورت کروم قادر به اتصال به اینترنت نبوده و پیغام no network available را دریافت خواهید کرد.

در پنل سمت چپ VirtualBox روی گزینه Chrome OS راست کلیک کرده و گزینه Settings را انتخاب نمایید.

در پنجره تنظیمات روی گزینه Network که در پنل سمت چپ قرار دارد کلیک کنید. حالا در تب Adapter 1 و در مقابل گزینه Adapter type روی منوی کشویی کلیک کنید تا محتویات آن نمایش داده شود. در بین گزینه‌ها روی Intel Pro / 1000 MT Desktop 82540EM کلیک کنید.

با کلیک روی دکمه OK تغییرات را ذخیره نمایید.

حالا با دو بار کلیک روی گزینه Chrome OS در صفحه اصلی VirtualBox می‌توانید سیستم‌عامل کروم را بوت کنید و تمام، شما موفق شدید.

در نوشته بعدی چگونگی استفاده از سیستم سیستم‌عامل کروم (Chrome OS) را هم آموزش می‌دهم.

 

دانلود VirtualBox 4.2 با حجم ۹۰ مگابایت ( لینک مستقیم )

صفحه دانلود Chrome OS Vanilla

صفحه دانلود Chromium OS Lime

نوشته آموزش تصویری نصب مجازی سیستم‌عامل گوگل (Chrome OS) بدون نیاز به نصب مستقیم اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2jOmS7M
via IFTTT

رمزگشایی از معمای حیات در بیابان لوت یا سفر به عمق سرزمین رازهای پارس

Faez Ehya فائز احیا

 

ماه گذشته چند محقق ایرانی سفری به قلب بیابان لوت داشتند. سرزمینی خشک و بی‌آب‌وعلف که ظاهراً رازهای سربه‌مهر زیادی در قلب خود دارد. با ما همراه شوید و رازهای این سفر را از زبان مجله ساینس بخوانید.

سفر به لوت در تاریخ

طی دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ میلادی محقق و فیزیکدان وینی، آلفونس گابریل (Alfons Gabriel) مسحور زیبایی‌ها و شگفتی‌های بیابان لوت ایران شد. گابریل نواحی خشک خاورمیانه، پاکستان و افغانستان را با شتر زیر پا گذاشت و برای مشاهده و نقشه‌برداری حتی از نواحی مانند دشت ناامید (صحرای خالی از امید) و دشت مارگو (صحرای مرگ) هم که کم‌تر کسی جرئت عبور از آن‌ها را داشت، گذر کرد؛ اما تپه‌های شنی نامنظم و صعب‌العبور نواحی داخلی بیابان لوت عملاً وی را گیر انداخت و تلاش‌های وی را بی‌ثمر ساخت. این منطقه زمینی وسیع پوشیده از ماسه و ساختارهای سنگی منحصربه‌فرد در جنوب شرقی ایران بود که گفته می‌شد گرم‌ترین نقطه روی کره زمین است.

در ماه مارس سال ۱۹۳۷ گابریل توانست درنهایت بخش مرکزی لوت را درنوردد اما آن را خالی از حیات یافت. یک سال پس‌ازآن، وی در یک سخنرانی بی‌نظیر برای اعضای انجمن جغرافیای سلطنتی لندن از تجاربش در لوت گفت. گابریل در بخش‌های پایانی سخنرانی‌اش این جملات را بر زبان آورد: «یک منظره بی‌نظیر در زیر ابرهای سرخ به خاموشی می‌گراید و صدایی شبیه به خروش دریا آغاز می‌شود. ناگهان طوفان شن با شدت هرچه‌تمام‌تر به قلب شب می‌تازد. ما مجبور بودیم که ساعت‌ها در اضطراب آن‌هم بدون کوچک‌ترین حرکتی بر روی زمین دراز بکشیم. زمانی که هوا به اوج سردی خود می‌رسید، مسافران با تصویر یک سراب که البته خیلی هم زنده بود، مشوش می‌شدند و این اتفاق درست پیش از هر طلوع خورشید رخ می‌داد. در پایان سه هفته حتی شترها نیز طاقت خودشان را از کف داده بودند: پاهایشان می‌لرزید، نفس‌نفس می‌زدند، بر روی زمین زانو می‌زدند، گاهی حتی به نظر می‌رسید که با زانوهایشان روی زمین می‌خزند.»

 

گروه تحقیقاتی ایرانی در لوت چه کرد؟

جاذبه لوت همچنان باقی است. ماه گذشته، تیمی ایرانی متشکل از ۱۰ محقق و راهنما در پنج ماشین SUV (خودروهای کاربردی در بیابان و مسیرهای ناهموار) به همراه تجهیزات کامل از دوربین گرفته تا ابزار و تجهیزات لازم و صدها لیتر آب و بنزین راهی قلب این بیابان ناشناخته شد. این جستجوگران عصر مدرن را تنها زیبایی‌های نامتعارف بیابان لوت نیست که به خود جلب کرده بلکه در حقیقت آن‌ها به دلیل رمزگشایی از معمای این اکوسیستم عجیب راهی این سفر پرخطر شده‌اند. دکتر حسین آخانی، گیاه‌شناس و استاد دانشگاه تهران دراین‌باره می‌گوید: «بسیاری از محققان بر این باور هستند که اکوسیستم لوت به‌قدری خصمانه و نامتعارف است که حیات در آن دوام نخواهد داشت. در بخش داخلی بیابان لوت که ازنظر مساحت تقریباً با غرب ایالت ویرجینیای آمریکا برابر است، شرایط به شکلی است که عملاً هیچ گیاهی در آن یافت نمی‌شود؛ اما واقعیت این است که ماجراجویان و یا حتی دانشمندانی که به‌صورت اتفاقی به لوت سفرکرده‌اند، تنوع جانوری خارق‌العاده‌ای را در آن رصد کرده‌اند که این تنوع شامل حشرات، خزندگان و حتی روباه‌های صحرایی می‌شود. سؤال اینجاست که این زنجیره غذایی چگونه می‌تواند یکپارچگی و تمامیت خود را بدون حضور گیاهان به‌عنوان تولیدکنندگان اصلی غذا حفظ کند؟ و این معمایی است که قرار است محققان ایرانی در خلال این تحقیقات بدان پاسخ دهند.»

 

^{ماه گذشته ۱۰ پژوهشگر به همراه چند راهنما راهی یک سفر تحقیقاتی ۸ روزه به دل بیابان لوت شدند. عکس از بهمن ایزدی}

 

راز حیات لوت از آسمان می‌بارد

یک محقق ایرانی باور دارد که احتمالاً یک پدیده کاملاً منحصربه‌فرد و نادر، ریشه حیات در لوت و پاسخ این معمای عجیب است. مشاهده لاشه پرندگان مرده در بیابان لوت تصویر چندان غریبی نیست. چند سال پیش همین مسئله دانشمندان ایرانی را شگفت‌زده کرد. آن‌ها با لاشه پرندگانی برخورد می‌کردند که ظاهراً در لوت سرگردان شده و درنهایت شدت گرما آن‌ها را از پا انداخته و همچون مائده آسمانی بر زمین لوت نازل می‌شدند تا چرخه حیات را در اکوسیستمی بگردانند که ظاهراً هیچ ورودی دیگری ندارد. این فرضیه ساده‌ای بود که برای نخستین بار در ذهن دکتر حسین آخانی شکل گرفت و سبب شد تا سفری تحقیقاتی به‌منظور آزمون این فرضیه شکل بگیرد. این سفر تحقیقاتی سرانجام ماه گذشته به سرپرستی دکتر حسین آخانی و بهمن ایزدی، مدیر یک مجموعه زیست‌محیطی غیردولتی در شیراز انجام شد. البته عده‌ای از همکاران هشدار دادند که ممکن است در فصل پاییز یعنی درست بعد از گرمای شدید تابستان، چیز زنده زیادی در لوت یافت نشود که بتوان بر اساس آن فرضیه‌ای را به اثبات رساند یا حرف تازه‌ای زد. این احتمال وجود داشت که موجودات زنده یا به زیرزمین رفته باشند یا به دلیل گرمای طاقت‌فرسا مهاجرت کرده باشند و دیگر جرئت بازگشت به بیابان را نداشته باشند.

اما بجای همه این‌ها، گروه تحقیقاتی ایرانی توانست تأیید کند که اکوسیستم هنوز پویایی خود را دارد چراکه آن‌ها با نشانه‌های قانع‌کننده‌ای برخورد کردند که نشان می‌داد پرندگان مهاجر کماکان به تغذیه و گردش چرخ‌های این اکوسیستم کمک می‌کنند. اعضای گروه با مناظر استخوان‌های خشک مدفون در قلب کویر و پدیده‌ای خارق‌العاده که از آن بانام «دریای پنهان» یاد می‌کنند، مواجه شدند. این دریا در اصل لایه کم‌عمق شگفت‌انگیزی از آب زیرزمینی شور است که احتمالاً به حفظ بقا در این محیط خشک و بکر کمک می‌کند.

کناره‌های بیابان لوت محل زندگی گونه‌های مختلفی از حشرات ازجمله این سنجاقک است که گروه در شروع سفر به آن برخورد کردند. بعضی از حشرات در مناطق عمیق‌تری از لوت زندگی می‌کنند. عکس از حسین رجایی

 

گرم‌ترین نقطه بر روی کره زمین

لوت شاید درس چندان نشاط‌بخشی در خود نداشته باشد، دست‌کم برای مردمانی که درست روی لبه تیغ پایداری در مناطق خشک زندگی می‌کنند. الگوهای تغییر اقلیم این‌طور نشان می‌دهند که همچنآن‌که درجه حرارت هوا بیش‌تر می‌شود، بخش‌هایی از نواحی مرکزی و شرقی هم که دیگر به‌صورت طبیعی قابل زیستن نیستند، وسیع‌تر می‌شوند. این‌ها مناطقی هستند که ممکن است به زون‌های جابجایی در حدفاصل سکونتگاه‌های حاشیه لوت و هسته مرکزی آن‌که شرایطی بسیار سخت و نامتعارف دارد، تبدیل شوند.

بعد از سفر ماجراجویانه گابریل، مقالات علمی معدودی درباره بیابان لوت منتشر شد. بااین‌وجود یک نکته همچنان به قوت خود باقی ماند: گابریل به این مسئله که دانشمند آلمانی هم‌عصرش گوستاو استراتیل سائویر (Gustav Stratil-Sauer) گفته بود، اشاره‌کرده و آن‌هم این است که گرم‌ترین نقطه بر روی کره زمین که تاکنون شناخته‌شده نه صحرای سینا و نه دره مرگ در ایالت کالیفرنیا بلکه بیابان لوت است. در سال ۲۰۰۵ میلادی، رادیومتر فروسرخ ماهواره آکوآ ناسا (NASA’s Aqua Satellite) درجه حرارت زمین را در یک نقطه از لوت معادل ۷۰٫۷ درجه سلسیوس تخمین زد و این برآورد گرم‌ترین ثبت ماهواره‌ای درجه حرارت بر روی خشکی تاکنون بوده است. در ماه آوریل سال ۲۰۱۴ میلادی هم مرتضی جمالی یک دیرینه بوم‌شناس از موسسه اکولوژی و تنوع زیستی دریایی و خشکی مدیترانه واقع در شهر مارسی فرانسه به همراه همکارانش به بخش مرکزی لوت سفر کردند تا یک دستگاه مخصوص ثبت درجه حرارت را درست در همان نقطه که ماهواره ناسا ثبت کرده بود، نصب کنند. به لطف فیلم‌های مشهور آلفرد هیچکاک لابد می‌توانید صحنه‌هایی مانند حمله یک گروه ملخ، پاک‌سازی کامل لاشه پرندگان تا آخر، همنوع خواری و درنهایت حمله به محققان را تصور کنید. جمالی می‌گوید: «من می‌توانم تصور کنم که یک مسافر تنها می‌تواند به‌راحتی توسط این مخلوقات کوچک آن‌هم تنها در ظرف چند روز کشته شود.»

جمالی می‌گوید اما سختی‌هایی که ما در این راه متحمل شدیم، جواب داد. در ماه جولای، ترمومتری که ۳۰ سانتی‌متر بالای سطح زمین و در سایه یک استوانه چوبی نصب‌شده بود، توانست دمای ۶۱ درجه سلسیوس را ثبت کند که این دما به‌طور مشخص ۵ درجه سلسیوس بیش‌تر از دما در سایه‌ای بود که در سال ۱۹۱۳ میلادی در دره مرگ ثبت‌شده بود. جمالی این‌طور توضیح می‌دهد که نوار متشکل از تپه‌های ماسه‌ای سیاه که البته خودشان جاذب حرارت هستند و در ضمن وضعیت مغناطیسی به همراه شرایط خاص توپوگرافی است که جریان هوا را در این منطقه محدود کرده و چنین درجه حرارت سوزانی را به وجود می‌آورد.

درست در همان سال بود که دکتر حسین آخانی نخستین سفر تحقیقاتی‌اش را به لوت آغاز کرد. این متخصص گیاهان شور پسند -گیاهانی که از منابع آبی بسیار محدود و شوری که تنها در نقاط خاصی از بیابان یافت می‌شوند، استفاده می‌کنند- در حین بازدید از لوت متوجه لاشه پرندگانی شد که اینجا و آنجا به چشم می‌خوردند. نقشی که این لاشه‌ها در اکوسیستم داشتند، فکر آخانی را بشدت مشغول کرد. انجمن ملی علوم ایران، موسسه سعیدی که مطالعات پیشرفته‌ای را در دانشگاه کاشان ایران دنبال می‌کند و تعدادی منابع دیگر با آخانی همراه شدند تا اینکه وی سرانجام توانست تیمی متشکل از متخصصان ایرانی را گرد هم آورد و برنامه یک مطالعه تحقیقاتی جامع را برای ۵ سال آینده به‌منظور رمزگشایی از رازهای لوت طرح‌ریزی کند.

در مناطق عمیق‌تر لوت شرایط برای زندگی دشوارتر است. اندازه‌گیری ماهواره‌ای در سال ۲۰۰۵ نشان داد که نقطه‌ای میان بعضی از بلندترین تپه‌های شنی شناخته‌شده در منطقهٔ ریگ یلان با دمای ۷۰٫۷ درجه گرم‌ترین مکان زمین است. عکس از بهمن ایزدی

 

یافته‌های محققان تا امروز

گروه ایرانی ماه گذشته سفر تحقیقاتی تازه‌ای را از شهداد آغاز کرد. شهداد نام واحه‌ای در حاشیه غربی بیابان لوت است. سفر تحقیقاتی از مسیر جنوب لوت آغاز و به سمت شمال ادامه یافت، درنهایت محققان مسیر خود را به سمت جنوب منحرف کرده و در مسیری که عملاً بیابان را به دو بخش تقسیم می‌کرد، پیش رفتند. در جای‌جای این بیابان آثار کلوت‌ها و سازه‌های صخره‌ای تحت فرسایش بادی با چندین متر ارتفاع دیده می‌شود، گویی که این آثار همچون قارچی از قلب کویر سر برون آورده‌اند. این آثار برجای‌مانده از فرسایش برای دکتر آخانی تداعی‌کننده بقایای شهری کهن هستند. آثاری که جمالی از آن‌ها با عنوان تاریخچه پیچیده زمین و اقلیم یاد می‌کند. در اصل برخی از این‌ها ساخته ماسه‌های سنگی هستند درحالی‌که برخی دیگر بسترهای فرسایش یافته نمک و دریاچه‌های خشک‌شده‌ای هستند که به‌صورت چشم‌اندازهای نقطه‌ای در حدود ۱۰ میلیون سال پیش شکل‌گرفته‌اند. توپوگرافی معجزه گون و وهم برانگیز مهم‌ترین دلیلی بود که باعث شد تا سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) در ماه جولای امسال لوت را به‌عنوان میراث جهانی ثبت کند. ایران امید دارد که با این ثبت ارزشمند جایگاه صنعت اکو توریسم بیش‌ازپیش تقویت شود.

اما به گروه تحقیقاتی ایرانی و سفرشان بازگردیم. آن‌ها در طول مسیر ۷۰۰ کیلومتری‌شان از ۳۷ مکان مختلف نمونه‌های خاک و بیوتا (فون و فلور یک منطقه، جانوران و گیاهان موجود در یک منطقه) برداشتند که البته کلیه این ۳۷ سایت نرسیده به کویر شرق شهر بم، شهری که در اثر زلزله ویرانگر سال ۲۰۰۳ میلادی آسیب فراوان دید، بوده‌اند.

گیاهان در لوت خیلی نادر هستند. حسین آخانی (چپ) و مهدی دهقانی درحالی‌که اندازه‌گیری ریشهٔ بلند یک جگن هستند. عکس از مصطفی صدر

 

زبون مار، دره‌ای پر از مائده بهشتی

دریکی از روزهای سفر، اعضای گروه تحقیقاتی با پای پیاده وارد دره باریکی به نام زبون مار می‌شوند. نقشه‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهند که این دره در حدود ۱۵ متر عرض و دیواره‌های اطراف آن تقریباً ۳۰ متر ارتفاع دارند و ازنظر ظاهری تداعی‌کننده زبان دوشاخه مار هستند. یکی از اعضاء این گروه تحقیقاتی به نام امیر آقاکوچک می‌گوید: «من در لحظه ورود به این دره متوجه یک‌صدای خارق‌العاده شدم.» این محقق که یک هیدرولوژیست از دانشگاه کالیفرنیا (یوسی) است، این‌طور ادامه می‌دهد که این صدای شبیه به ترق و تروق ظاهراً از دیوارها برمی‌خاست و در وهله نخست این تصور را در من ایجاد کرد که علتش انبساط صخره‌ها به دلیل اختلاف زیاد درجه حرارت در شب (نزدیک به صفر درجه سلسیوس) و روز (حداکثر در حدود ۴۰ درجه سلسیوس) است. آقا کوچک می‌گوید: «این صدا به‌اندازه‌ای زیبا بود که من لحظه‌ای درنگ کردم و بدان گوش سپردم.»

چند سال پیش دانشمندان ایرانی فکر کردند که احتمالاً در عدم وجود گیاهان این پرندگان مهاجر مرده هستند که اکوسیستم پیچیدهٔ لوت را حفظ می‌کنند. ماه پیش پژوهشگران توانستند در درهٔ زبون مار مدارکی برای تأیید این ایده کشف کنند. عکس از بهمن ایزدی

 

بررسی‌های بعدی نشان داد که این دره در اصل یک تله مرگ است. محققان ایرانی در بررسی‌هایشان متوجه بقایای ده‌ها پرنده مهاجر شدند که در این تنگه با دیواره‌های بلندش به دام افتاده و از بین رفته بودند. آقاکوچک می‌گوید: «این احتمال وجود دارد که پرندگان در جستجوی پناهگاه به این دره آمده باشند اما بدون آب به‌سرعت تلف‌شده‌اند.» دکتر محمود قاسم‌پوری یک پرنده‌شناس از دانشگاه تربیت مدرس تهران از لاشه‌های چندین پرنده مهاجر این دره نمونه‌برداری کرده تا بعداً آن‌ها را با دقت هر چه بیش‌تر در آزمایشگاهی مجهز مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دهد. آقاکوچک می‌گوید: «این مسئله که این پرنده‌ها چطور از مسیرشان منحرف‌شده و به بیابان آمده‌اند هنوز یک معماست. مسئله اینجاست که حتی خارج از این دره هم تعداد لاشه‌های پرندگان قابل‌توجه بود و بر روی اکثر آن‌ها نشانه‌هایی دیده شد که ظن ما مبنی برخورده شدن لاشه‌ها توسط روباه‌ها را تقویت کرد.»

گروه در طول سفر ۷۰۰ کیلومتری خود در ۳۷ نقطه توقف کردند تا جمع‌آوری نمونه انجام دهند، آن‌ها با بندپایان گوناگونی برخورد کردند. این عنکبوت جوان یک‌گونهٔ اندمیک در ایران است. عکس از بهمن ایزدی

 

بهشت شب‌پره‌ها

حشرات نیز درعین‌حال جزئی حیاتی در زنجیره غذایی لوت هستند. همان‌ها هستند که بخش اعظم وعده‌های غذایی کوچک عنکبوت‌ها، خزندگان و روباه‌ها را در بخش داخلی بیابان لوت تشکیل می‌دهند. به گفته دکتر حسین رجایی از موزه تاریخ طبیعی اشتوتگارت آلمان ‌که خود در این سفر تحقیقاتی حضورداشته، احتمالاً همین حشرات بوده‌اند که دست‌کم تا مدتی غذای لازم برای این پرندگان بخت‌برگشته را تأمین کرده‌اند. هنوز هم بسیاری از این موجودات از بیدها و شب‌پره‌ها گرفته تا پروانه‌ها در قلب کویر زندگی می‌کنند. رجایی می‌گوید که به‌محض فعال شدن تله‌های نوری مخصوص شب از تنوع گونه‌ای بی‌نظیر شب‌پره‌هایی که دیده شد، شگفت‌زده شده است. وی می‌گوید که دائماً این سؤال‌ها را با خودم تکرار می‌کردم که آن‌ها اینجا چه می‌کنند؟ چه چیزی می‌خورند؟ لارو پرنده‌ای هم که وی در یک حوضچه آب خیلی شور زنده پیداکرده، برایش حکم یک معمای خارق‌العاده را دارد.

و سؤال مهم‌تر این‌طور شکل می‌گیرد که ساکنان لوت چطور در برابر این کم‌آبی طاقت می‌آورند؟

هرچند که لوت جای ایده آلی برای زندگی نیست ولی وقتی حسین رجایی شب‌هنگام یک تلهٔ نوری برپا می‌کند از تعداد زیاد بیدهایی که به دام می‌افتند تعجب می‌کند. عکس از امیر آقاکوچک

 

حیات زیرزمین هم می‌جوشد

محققان بر این باور هستند که پاسخ این سؤال می‌تواند زیر سطح زمین باشد. امیر آقاکوچک پیش‌ازاین سفر داده‌های ماهواره‌ای موجود را با دقت موشکافی و بررسی کرده است. وی باکمال شگفتی متوجه شده که در بخش‌هایی از این بیابان داغ و تفتیده، خاک مرطوب است. آقاکوچک در کمال تحیر این مسئله را با یکی از همکارانش در میان گذاشته و همکار وی این فرضیه را مطرح کرده که خاک لوت به حدی خشک است که باعث می‌شود تا امواج میکرویی که از لایه‌های عمیق‌تر خاک یا حتی صخره‌ها تشعشع پیدا می‌کنند، رطوبت سطحی غیرواقعی را نشان دهند.

ماه گذشته همین گروه تحقیقاتی در قلب بیابان وارد یک منطقه مسطح شد، جایی که به گفته شاهدان تا چشم کار می‌کرد فضای صاف و بکر بود و دیگر هیچ. محققان مسافتی بیش‌تر در این مسیر نرفته بودند که یکی از بارکش‌ها به خاطر تنها چند سانتی‌متر خاک پوسته‌پوسته و سخت می‌شکند و درست تا بالای محورش در گل فرو می‌رود. آقاکوچک می‌گوید: «پس‌ازآنکه یکی از ماشین‌های مخصوص خودروی شکسته را از گل بیرون کشید ما متوجه چیزی عجیب شدیم، آب! آن‌هم درست درجایی که لاستیک‌ها قرار داشتند. باور آن سخت بود اما واقعیت داشت، خاک به‌راستی مرطوب بود.»

آقاکوچک فکر می‌کند که این رطوبت از کوهستان‌های دوری می‌آید که همچون حلقه این دشت مسطح را احاطه کرده‌اند. به گفته آقاکوچک، بارندگی‌های گاه‌وبیگاه فصل بهار و اوایل پاییز همه درنهایت به این حوضه مسطح ختم خواهند شد. راهنماهای گروه می‌گویند که شرایط مشابهی در سایر نواحی لوت نیز وجود دارد. آقاکوچک در نظر دارد که به‌محض بازگشت به دانشگاه یوسی ایرواین (University of California, Irvine) میان یافته‌های محلی و داده‌های ماهواره‌ای مرتبط با رطوبت ارتباطی برقرار کرده و آن‌ها را بر روی نقشه پیاده‌سازی کند و وسعت این دریای مخفی را تخمین بزند.

زیر لوت شاید یک دریای مخفی وجود داشته باشد. درجاهایی ممکن است سفرهٔ آب زیرزمینی تا چند سانتی‌متری زیر سطح بالا بیاید. هرچند که به‌ندرت این آب به سطح نفوذ می‌کند ولی چشمهٔ ریگ سوخته یکی از استثناها است. این آب به‌شدت شور برای ساکنان لوت ضروری است. عکس از امیر آقا کوچک

 

در حال حاضر هیچ‌کس در قلب لوت زندگی نمی‌کند و پس از ۶ سال خشک‌سالی طولانی در ایران، ساکنان حاشیه این بیابان نیز تا حد امکان از آن فاصله گرفته‌اند. الفاتیح الطاهر (Elfatih Eltahir) یک مهندس محیط‌زیست از موسسه فناوری ماساچوست در کمبریج (Massachusetts Institute of Technology in Cambridge) می‌گوید: «نشانه‌ها حاکی از آن است که سرنوشت سایر نواحی خاورمیانه این منطقه را هم تهدید می‌کند و علت آن تغییرات اقلیمی و تابستان‌هایی است که هرسال گرم‌تر می‌شوند.» الطاهر و همکارانش سال گذشته در مجله طبیعت تغییرات اقلیمی (Nature Climate Change) توانستند شاخصی طبیعی را بر مبنای اقلیم تعریف کنند. این شاخص می‌گوید که اگر افزایش درجه حرارت با رطوبت همراه باشد و میزان آن در ظرف ۶ ساعت متمادی از مرز ۳۵ درجه سلسیوس فراتر رود، آنگاه آن محل به‌صورت طبیعی برای انسان غیرمسکونی خواهد شد. الطاهر می‌گوید: «آنچه ما درباره آن صحبت می‌کنیم، شرایط بسیار حاد است. اگر یک انسان تحت چنین شرایطی قرار گیرد، به‌طورقطع خواهد مرد.»

در تابستانی که گذشت، مناطقی از حوضه خلیج‌فارس بودند که از این مرز گذر کردند و زندگی در آن‌ها بدون دستگاه‌های تهویه مطبوع هوا عملاً غیرممکن شد. به‌استثنای نواحی که درجه حرارت در آن‌ها به شکل ملموسی کاهش پیدا کرد، وسعت نواحی غیرقابل‌سکونت در اطراف خلیج‌فارس هم به‌طورکلی افزایش پیدا کرد. البته نواحی خشک و لم‌یزرعی هم هستند که هنوز قابل سکونت می‌باشند. آقاکوچک می‌گوید: «لوت یک آزمایشگاه ایدئال برای مطالعه شرایط حاد زیست‌محیطی است.»

گروه دکتر آخانی برای پاسخگویی دقیق به این سؤالات و فرضیات در نظر دارد که فصل بهار مجدد به لوت بازگردد. در بین سایر چیزها، آن‌ها قصد دارند که تجهیزات پیشرفته‌تری را برای اندازه‌گیری میزان رطوبت خاک و درعین‌حال کارگذاری دوربین‌های تله‌ای با خود همراه بیاورند تا بتوانند وضعیت اکولوژیکی گونه‌هایی مانند روباه شنی و سایر مخلوقات این بیابان خارق‌العاده را هم با جزئیات بیش‌تری بررسی کنند. دکتر آخانی می‌گوید که امیدوارند تحقیقاتی را هم در سطح مولکولی انجام دهند و بررسی کنند که اشکال مختلف حیات چگونه خودشان را برای زندگی در این شرایط حاد سازگار کرده‌اند. به گفته آخانی به‌عنوان مسئول برنامه‌ریزی این گروه احتمالاً در تابستان سال ۲۰۱۸ م. هم‌سفر دیگری درراه خواهد بود.

این‌طور که امیر آقاکوچک می‌گوید: «اگر ما دوباره برگردیم احتمالاً یک پزشک را هم با خود همراه خواهیم برد؛ اما به هر شکل من برای بازگشت لحظه‌شماری می‌کنم.»

منبع با کمی ویرایش: رمزگشایی از معمای حیات در بیابان لوت

نوشته رمزگشایی از معمای حیات در بیابان لوت یا سفر به عمق سرزمین رازهای پارس اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2jaPTI1
via IFTTT

نگاه از نزدیک به مشخصات فنی ایرباس A321 هما و شکست تحریمها

Faez Ehya فائز احیا

نخستین فروند از هواپیماهای خریداری‌شده ایران وارد کشور شد تا سرآغاز نوسازی ناوگان فرسوده و از رده خارج هواپیماهای ایرانی باشد، به همین خاطر نگاه از نزدیک‌تری به خصوصیات فنی ایرباس ۳۲۱ می‌اندازیم.

سری ایرباس ۳۲۰ پر تقاضاترین هواپیمای ایرباس در جهان است و ایرباس تاکنون برای این مدل حدود ۱۳ هزار تقاضا از شرکت‌های مختلف دریافت کرده است.

ایرباس ۳۲۱ بزرگ‌ترین عضو خانواده ایرباس ۳۲۰ است. مدل ۳۲۱ به دلیل بدنه کشیده و تعداد زیاد صندلی بااینکه ازنظر دسته‌بندی در میان هواپیماهای تک راهرو (باریک‌پیکر) قرار می‌گیرد اما به دلیل گنجایش ۱۹۰ نفری (در دو کلاس پروازی) ظرفیتی نزدیک به هواپیماهای کوچک پهن‌پیکر دارد. همین عامل در کنار برد عملیاتی هفت هزار کیلومتری، این هواپیما را ازنظر توان عملیاتی قدرتمندترین عضو خانواده هواپیمای ایرباس ۳۲۰ کرده است. این هواپیما هم می‌تواند مسیرهای پرمسافر داخلی را پوشش دهد و هم از پس پروازهای زیر ۲۰۰ مسافر تا کشورهای اروپای غربی بر خواهد آمد. البته شرکت ایران‌ایر اعلام کرده در شروع از این هواپیما برای مسیرهای داخلی ایران استفاده خواهد کرد.

ایران در قراردادش با ایرباس سفارش ۴۶ فروند از خانواده ایرباس ۳۲۰ را داده که ۲۲ فروند از نوع «سی‌ای او» و ۲۴ فروند از نوع پیشرفته‌تر «نئو» هستند. اولین مدل تحویلی به ایران‌ایر هم در دسته «سی‌ای او» قرار می‌گیرد که نسبت به مدل نئو قدیمی‌تر است.

خانواده ایرباس ۳۲۰ شامل چهار مدل ۳۱۸، ۳۱۹، ۳۲۰ و ۳۲۱ است. ایرباس ۳۱۸ تعداد ۱۰۷، ایرباس ۳۱۹ تعداد ۱۲۴ نفر، ایرباس ۳۲۰ تعداد ۱۵۰ و ایرباس ۳۲۱ تعداد ۱۹۰ نفر در دو کلاس پروازی ظرفیت دارند. برد عملیاتی هر سه این هواپیماها تا هفت هزار کیلومتر است و با این برد می‌توانند مسیرهای کم مسافر در اروپا و مسیرهای داخلی ایران را پوشش دهند. از این نظر این سری هواپیما قابلیت انعطاف زیادی به ایران‌ایر می‌دهد چراکه می‌تواند بخش زیادی از نیاز داخلی، پروازهای کشورهای اطراف ایران و پروازهای کم مسافر اروپایی را با این مدل پوشش دهد. طول این هواپیماها هم در مدل ۳۱۸ حدود ۳۱ متر در مدل ۳۱۹ حدود ۳۳ متر در مدل ۳۲۰ حدود ۳۷ متر و در مدل ۳۲۱ حدود ۴۴ متر است.

حداکثر سرعت ایرباس ۳۲۱ که تحویل ایران‌ایر داده‌شده است ۸۷۰ کیلومتر در ساعت است.

در هواپیماهای مسافربری اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین بخش، موتور هواپیما است و یکی از مواردی که فروش هواپیما را به ایران مشروط به اجازه دولت آمریکا کرده است همین موتور است. تمامی سازندگان غربی موتور هواپیما یا آمریکایی هستند یا قطعات اصلی آن‌ها از شرکت‌های آمریکایی تأمین می‌شود. گذشته از این موضوع در هواپیمای خانواده ایرباس ۳۲۰ ده درصد از قیمت هواپیما را موتور آن شامل می‌شود.

موتورهای گوناگونی در خانواده ایرباس ۳۲۰ استفاده می‌شوند از موتورهای ساخت «پرت‌اند ویتنی» آمریکا تا رولزرویس بریتانیا، اما موتور ایرباس ۳۲۱ ایران‌ایر ساخت شرکت سی اف‌ام است. این موتور که سی اف‌ام ۵۶ نام دارد یکی از موفق‌ترین موتورهای تووربو فن جهان است.

موتورهای استفاده‌شده در ایرباس ۳۲۱ متنوع هستند؛ اما پرکاربردترین موتورها در سری «سی‌ای او» از نوع سی اف‌ام ۵۶ است. این موتور را می‌توان یک موتور آمریکایی فرانسوی دانست چراکه شرکت سی اف‌ام یک شرکت مشترک بین شرکت جنرال الکتریک آمریکا و شرکت سفران فرانسه است.

موتور سی اف‌ام ۵۶ از مشهورترین و قابل‌اعتمادترین موتورهای هواپیما در جهان و از سال ۱۹۷۴ در حال تولید است و تاکنون بیش از ۵ بار به‌روز شده و توسعه‌یافته است.

موتور دیگری که در خانواده ۳۲۰ و در سری جدید نئو استفاده می‌شود مدل پی دبلیو ۱۰۰ جی است. این موتور ساخت شرکت آمریکایی پرت‌اند ویتنی رقیب سرسخت شرکت سی اف‌ام است. البته در سری جدید خانواده ۳۲۰ معروف به نئو تمامی موتورها از نوع پی دبلیو ۱۰۰ جی شرکت پرت‌اند ویتنی نخواهند بود و شرکت سی اف‌ام هم مدل leap را ارائه داده است.

موتورهای استفاده‌شده در سری «نئو» بیست درصد قدرت بیشتر و ۱۵ درصد مصرف سوخت کمتری نسبت به موتورهای سری «سی‌ای او» دارند.

البته مشخص نیست از میان ۲۴ فروند ایرباس خانواده ۳۲۰ نئو سفارش داده‌شده توسط ایران‌ایر از کدام موتور استفاده خواهد شد.

ایرباس ۳۲۱ «سی‌ای او» ایران‌ایر بااینکه اولین و بروزترین هواپیمای خطوط هوایی ایران تا پیش از تحویل مدل‌های دیگر ایرباس و بوئینگ است اما در میان مدل‌های سفارش داده‌شده به ایرباس نسبت به مدل‌های پیشرفته ۳۵۰، ۳۳۰ نئو و ۳۲۰ نئو قدیمی‌تر و دارای مصرف سوخت و هزینه عملیاتی بیشتری است، البته بااین‌وجود تحویل ایرباس ۳۲۱ «سی‌ای او» به ایران‌ایر می‌تواند نقطه آغازی در تحول ناوگان هواپیمای ملی ایران (هما) باشد.

با امید سفرهای ایمن و ارزان با هما که همیشه یادآور غرور ملی ایرانی بوده و خواهد بود.

نوشته نگاه از نزدیک به مشخصات فنی ایرباس A321 هما و شکست تحریمها اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2js1Ad8
via IFTTT

کتاب «آشکار» اثر آندره آغاسی برترین تنیس باز تاریخ

جامع ترین راهنمای رعایت بهداشت عمومی بر اساس آنچه علم می گوید

Faez Ehya فائز احیا

احترام و دوست داشتن دیگران مانند احترام و دوست داشتن خودمان است، همدلی درک و فهم دیگران است. خود همدلی خیلی آسان است اما نحوه بیان آن سخت و احتیاج به تمرین دارد. همان‌طور که به بهداشت فردی اهمیت می‌دهیم باید بهداشت عمومی را نیز مدنظر قرار دهیم.

اما چطور؟

بعد از مسواک زدن از دهان‌شویه استفاده نکنید

به‌عنوان‌مثال احتمالاً همگی ما در منزل و یا محل کار خود، دهان‌شویه و مسواک داریم و از آن‌ها استفاده می‌کنیم اما ممکن است به‌درستی ندانیم که بهتر است کی و چند بار در روز از آن‌ها استفاده کنیم یا اینکه آیا می‌توانیم هر دو را پشت سر هم به کار ببریم؟

در این نوشته و با استفاده از اخیرترین توصیه‌های پزشکان و متخصصان، درخواهید یافت که بهترین زمان‌ها و دفعات لازم برای استفاده روزمره از لوازم بهداشتی‌تان کِی و چند بار در روز است. باهم سؤالات رایج دراین‌ارتباط را مرور خواهیم کرد.

هرچند وقت یک‌بار باید موها را شست؟

کوتاه‌ترین پاسخ به این سؤال این است که هیچ‌کس لازم نیست که هرروز موهایش را بشوید. علاوه بر این پاسخ این سؤال مستقیماً با نوع پوست شما در ارتباط است.

اگر پوست بدنتان نرمال یا خشک است، شستن موهایتان یک یا دو بار در هفته کفایت می‌کند.

هرچند وقت بک بار باید دندان‌ها را مسواک زد؟

انجمن دندان‌پزشکان آمریکا توصیه می‌کند روزی دو بار و به مدت دو دقیقه دندان‌هایتان را مسواک بزنید. همچنین آن‌ها زمان دقیقی را برای این کار تعیین نکرده‌اند.

اگر یکی از این دفعات پیش از خوابیدن باشد بسیار خوب است چراکه در هنگام خواب به علت کاهش میزان ترشح بزاق، می‌تواند زمان بهتری برای ایجاد حفره‌هایی در میان دندان‌هایتان است.

بهترین زمان استفاده از مام و اسپری چه موقع است؟

بهترین زمان می‌تواند قبل از به خواب رفتن باشد. زمانی که شما در هنگام صبح به زیر بغلتان اسپری می‌زنید، پیش از آنکه این مناطق فرصت عرق کردن پیدا کنند، راه‌های تعرق را با زدن اسپری می‌بندید.

اگر این کار را قبل از خوابیدن انجام می‌دهید نگران روز بعد نباشید چراکه عمدتاً تا ۲۴ ساعت دوام‌دارند.

هرچند وقت یک‌بار باید حمام کرد؟

بسیاری از ما بیش‌ازاندازه لازم دوش می‌گیریم. متخصصان پوست در مصاحبه با «بازفید» گفتند، تنها لازم است که هر دو یا سه روز یک‌بار دوش بگیریم. البته این‌ها به مکان زندگی و میزان فعالیت بدنی‌تان هم وابسته است.

سؤال مرتبط دیگر این است که بهتر است شب دوش بگیرم یا روز؟ جواب این سؤال هم به نوع پوستتان وابسته است. اگر پوست بدنتان چرب است گزینه بهتر این است که شب‌ها دوش بگیرید.

هرچند وقت یک‌بار باید دندان‌ها را نخ کشید؟

انجمن دندانپزشکی آمریکا یک‌بار در روز را پیشنهاد می‌کند؛ اما در مطالعه‌ای که در سال گذشته انجام‌شده بود، این نتیجه بیان شد که مؤثر بودن استفاده از نخ دندان هرگز موردبررسی و پژوهش‌های علمی قرار نگرفته است. به‌این‌ترتیب این امکان وجود دارد که استفاده از نخ دندان اصلاً ضرورتی نداشته باشد.

آیا باید از دهان‌شویه استفاده شود؟

بر اساس داده‌های انجمن سلامت انگلستان، استفاده از دهان‌شویه‌هایی که در آن‌ها فلوراید وجود دارد می‌توانند برای جلوگیری از پوسیدگی‌های دندان مؤثر باشند اما این کار را نباید بلافاصله بعد از مسواک زدن انجام داد.

همچنین احتیاجی نیست که هرروز از دهان‌شویه استفاده کنید و بیشتر می‌تواند به‌عنوان جایگزینی برای مسواک زدن به شمار آید.

هرچند وقت یک‌بار باید ناخن‌ها را تمیز کرد یا گرفت؟

البته بستگی دارد که تا اندازه بخواهید ناخن‌هایتان را بلند نگه‌دارید؛ اما یک‌بار در هفته یا دو هفته یک‌بار می‌تواند گزینه خوبی باشد. بهترین زمان هم می‌تواند زمانی باشد که آن‌ها مرتب به نظر نمی‌رسند. حتماً دقت داشته باشید که حتماً لبه‌های دندانه‌دار و تیز ناخن‌ها را سوهان بکشید.

هرچند وقت یک‌بار باید عینک را تمیز کرد؟

بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده از انجمن چشم‌پزشکان استرالیا، از روی وضوح آن می‌توانید این زمان را دریابید. اگر جلوی دیدتان را گرفته آن را پاک‌کنید و هرگز برای این کار از تی‌شرتتان استفاده نکنید.

لازم نیست که حتماً افشانه‌های مخصوص تمیز کردن عینک را داشته باشید، می‌توانید با صابون مایع و آب آن را شسته و با پارچه کتان به‌خوبی خشکش کنید.

هرچند وقت یک‌بار باید تیغ مخصوص اصلاح کردن را عوض کرد؟

پاسخ به این سؤال بستگی به نوع تیغی دارد که آن را به کار می‌برید اما زمانی که احساس کردید که روی پوستتان کشیده می‌شود آن را دور بیندازید. برای افزایش عمر تیغ، پس از هر بار مصرف آن را به‌خوبی با آب داغ بشویید و اجازه دهید که به‌خوبی خشک شود چراکه با این کار از زنگ زدن تیغه آن جلوگیری به عمل خواهید آورد.

 

تندرست و شاداب باشید.

منبع: businessinsider

نوشته جامع ترین راهنمای رعایت بهداشت عمومی بر اساس آنچه علم می گوید اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2juCgWO
via IFTTT

کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشفات معدن، سنجنده‌های مورداستفاده در اکتشاف معادن

Faez Ehya فائز احیا

سنجنده‌های مورد استفاده در اکتشاف معادن و دلایل استفاده از آن‌ها:

سامانه‌های ماهواره‌ای اصلی که امروزه توسط زمین شناسان و مهندسین اکتشاف معدن مورداستفاده قرار می‌گیرد عبارت‌اند از نقشه‌بردار موضوعی لندست توسط ناسا دارای اسکنرهای چند طیفی(MSS) و سنجنده‌های ((TM و (ETM) ماهواره‌های SPOT فرانسه،IRS هندوستان Fuyo-1 ژاپن ASTER و ماهواره‌های لندست از زمان اولین نصب MSS در لندست (جولای ۱۹۷۲) در صنعت اکتشاف مواد معدنی استفاده می‌شود.

نقشه‌بردار موضوعی بر روی لندست ۴ و ۵ نصب‌شده که باندهایی در محدوده قابل دید، فروسرخ و کوتاه برای ثبت اکسید آهن و کانی‌های حاوی هیدروکسید (که در زون‌های التراسیون کانسارها دیده می‌شود) دارد و همچنین دارای تفکیک مکانی خوبی است. لندست دارای نقشه‌بردار موضوعی پیشرفته ETM)) است.

سنجنده لندست عملکردی همچون سنجنده MSS) Multi scan system) دارد؛ یعنی به‌صورت مولتی اسپکترال بازتاب طیفی انرژی الکترومغناطیسی تابیده به سطح زمین را از طیف مریی تا ناحیه فروسرخ را برداشت می‌کند.

یک صحنه اطلاعاتی ETM دارای ابعادی در حدود ۱۸۵*۱۸۵ کیلومتر یعنی وسعت ۳۵۰۰۰ کیلومترمربع را پوشش می‌دهد. سنجنده ETM علاوه بر باندهای طیفی موجود در TM دارای یک باند پان کروماتیک ۱۵ متری است. با استفاده از باند پانکرو ماتیک می‌توان کیفیت تصاویر را بهبود بخشید و همچنین استفاده هم‌زمان آن‌ها در مواردی برای ثبت اکسید آهن مفید گزارش‌شده است.

دولت هندوستان یک سری ماهواره‌ای منابع طبیعی را از سال ۱۹۸۸ به فضا پرتاب کرد.ERS-EC در سال ۱۹۵۵ به فضا پرتاب شد که دارای سنجنده پان کروماتیک با تفکیک مکانی ۸\۵ متر و عرض برداشت ۷۰ کیلومتر است و در ضمن یک سنجنده چند طیفی II LISS- با ۴ باند VNIR مریی و قدرت تفکیک مکانی ۵’۲۳ متری و یک باند SWIR، ۷۰ متری و یک سنجنده دیگر به نام WIFS با تفکیک مکانی ۳’۱۸۸ متری است.

با استفاده از سنجنده‌های ابر طیفی می‌توان طیف کانی‌ها را از تصویر استخراج و با استفاده از روش‌های پردازش تصویر، محدودهٔ کانی‌های دگرسانی را مشخص کرد. سنجنده هایپریون که بر روی ماهواره EO-1 و در گستره طیفی ۲/۴ تا ۰/۴ میکرومتر نصب‌شده است؛ و در ۲۴۲ باند طیفی تصویربرداری می‌کند. با توجه به اینکه در این سنجنده برخی از باندها نسبت نویز به سیگنال بالایی دارند و کالیبره نشده‌اند تنها ۱۹۸ باند آن قابل‌استفاده است. سامانه تصویربرداری فوق نوری با پهنای ۷٫۵ کیلومتر و پیکسل‌هایی با ابعاد ۳۰*۳۰ متری را برای تمامی باندها برداشت می‌کند. سنجنده ASTER که ۱۴ باند باقدرت جدایش طیفی بالاتری نسبت به داده‌های ماهواره‌ای TM دارد. دسترسی به اطلاعات طیف الکترومغناطیس به نحو چشمگیری افزایش‌یافته است. قدرت تفکیک بهتر و تنوع باندهای سنجنده ASTER، امکان بررسی در محدوده مادون‌قرمز نزدیک (VNIR) فروسرخ طول‌موج کوتاه SWIR) و مادون‌قرمز حرارتی (TIR) امکان بررسی دقیق‌تر رفتار طیفی کانی‌های شاخص زون‌های دگرسان شده را میسر ساخته است.

پایان

منبع : GISr

نوشته کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشفات معدن، سنجنده‌های مورداستفاده در اکتشاف معادن اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2i3sIlu
via IFTTT

کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشفات معدن، سنجنده‌های مورداستفاده در اکتشاف معادن

Faez Ehya فائز احیا

سنجنده‌های مورد استفاده در اکتشاف معادن و دلایل استفاده از آن‌ها:

سامانه‌های ماهواره‌ای اصلی که امروزه توسط زمین شناسان و مهندسین اکتشاف معدن مورداستفاده قرار می‌گیرد عبارت‌اند از نقشه‌بردار موضوعی لندست توسط ناسا دارای اسکنرهای چند طیفی(MSS) و سنجنده‌های ((TM و (ETM) ماهواره‌های SPOT فرانسه،IRS هندوستان Fuyo-1 ژاپن ASTER و ماهواره‌های لندست از زمان اولین نصب MSS در لندست (جولای ۱۹۷۲) در صنعت اکتشاف مواد معدنی استفاده می‌شود.

نقشه‌بردار موضوعی بر روی لندست ۴ و ۵ نصب‌شده که باندهایی در محدوده قابل دید، فروسرخ و کوتاه برای ثبت اکسید آهن و کانی‌های حاوی هیدروکسید (که در زون‌های التراسیون کانسارها دیده می‌شود) دارد و همچنین دارای تفکیک مکانی خوبی است. لندست دارای نقشه‌بردار موضوعی پیشرفته ETM)) است.

سنجنده لندست عملکردی همچون سنجنده MSS) Multi scan system) دارد؛ یعنی به‌صورت مولتی اسپکترال بازتاب طیفی انرژی الکترومغناطیسی تابیده به سطح زمین را از طیف مریی تا ناحیه فروسرخ را برداشت می‌کند.

یک صحنه اطلاعاتی ETM دارای ابعادی در حدود ۱۸۵*۱۸۵ کیلومتر یعنی وسعت ۳۵۰۰۰ کیلومترمربع را پوشش می‌دهد. سنجنده ETM علاوه بر باندهای طیفی موجود در TM دارای یک باند پان کروماتیک ۱۵ متری است. با استفاده از باند پانکرو ماتیک می‌توان کیفیت تصاویر را بهبود بخشید و همچنین استفاده هم‌زمان آن‌ها در مواردی برای ثبت اکسید آهن مفید گزارش‌شده است.

دولت هندوستان یک سری ماهواره‌ای منابع طبیعی را از سال ۱۹۸۸ به فضا پرتاب کرد.ERS-EC در سال ۱۹۵۵ به فضا پرتاب شد که دارای سنجنده پان کروماتیک با تفکیک مکانی ۸\۵ متر و عرض برداشت ۷۰ کیلومتر است و در ضمن یک سنجنده چند طیفی II LISS- با ۴ باند VNIR مریی و قدرت تفکیک مکانی ۵’۲۳ متری و یک باند SWIR، ۷۰ متری و یک سنجنده دیگر به نام WIFS با تفکیک مکانی ۳’۱۸۸ متری است.

با استفاده از سنجنده‌های ابر طیفی می‌توان طیف کانی‌ها را از تصویر استخراج و با استفاده از روش‌های پردازش تصویر، محدودهٔ کانی‌های دگرسانی را مشخص کرد. سنجنده هایپریون که بر روی ماهواره EO-1 و در گستره طیفی ۲/۴ تا ۰/۴ میکرومتر نصب‌شده است؛ و در ۲۴۲ باند طیفی تصویربرداری می‌کند. با توجه به اینکه در این سنجنده برخی از باندها نسبت نویز به سیگنال بالایی دارند و کالیبره نشده‌اند تنها ۱۹۸ باند آن قابل‌استفاده است. سامانه تصویربرداری فوق نوری با پهنای ۷٫۵ کیلومتر و پیکسل‌هایی با ابعاد ۳۰*۳۰ متری را برای تمامی باندها برداشت می‌کند. سنجنده ASTER که ۱۴ باند باقدرت جدایش طیفی بالاتری نسبت به داده‌های ماهواره‌ای TM دارد. دسترسی به اطلاعات طیف الکترومغناطیس به نحو چشمگیری افزایش‌یافته است. قدرت تفکیک بهتر و تنوع باندهای سنجنده ASTER، امکان بررسی در محدوده مادون‌قرمز نزدیک (VNIR) فروسرخ طول‌موج کوتاه SWIR) و مادون‌قرمز حرارتی (TIR) امکان بررسی دقیق‌تر رفتار طیفی کانی‌های شاخص زون‌های دگرسان شده را میسر ساخته است.

پایان

منبع : GISr

نوشته کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشفات معدن، سنجنده‌های مورداستفاده در اکتشاف معادن اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

بدخواهان بدانند، هاشمی زنده است…

Faez Ehya فائز احیا

هاشمی رفسنجانی زنده است و زنده می‌ماند

در قلب‌هایی که تسخیر کرد…

 

نوشته بدخواهان بدانند، هاشمی زنده است… اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

بدخواهان بدانند، هاشمی زنده است…

Faez Ehya فائز احیا

هاشمی رفسنجانی زنده است و زنده می‌ماند

در قلب‌هایی که تسخیر کرد…

 

نوشته بدخواهان بدانند، هاشمی زنده است… اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2iWSVBT
via IFTTT

نوستالژی

Faez Ehya فائز احیا

نوستالژی

یعنی ببینی،

یادت بیاید،

دلت بخواهد،

به دست نیاید،

دلت به درد بیاید،

بگویی آه!

 

فائز احیا

۱۹ دی‌ماه ۱۳۹۵

 

نوستالژی nostalgia را می‌توان به‌طور خلاصه یک احساس درونی تلخ و شیرین به اشیا و یا اشخاص و موقعیت‌های گذشته، تعریف کرد. معنی دیگر نوستالژی دل‌تنگی شدید برای زادگاه است.

اگر در کتاب‌های ادبی و علمی تاریخی جستجو کنید، نمی‌توانید نشانی از واژه نوستالژی را پیدا کنید، چراکه نوستالژی حاصل یک واژه‌سازی است.

نوشته نوستالژی اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2i6CkKG
via IFTTT

کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشاف معدن، روش‌ها و تکنیک‌ (بخش چهارم)

Faez Ehya فائز احیا

روش‌ها و تکنیک‌های سنجش‌ازدور در اکتشاف معدن

۱- تلفیق داده‌های ماهواره‌ای مختلف و تهیه عکس – نقشه‌های ماهواره‌ای (Satellite Photomap) در مقیاس‌های ۱: ۱۰۰۰۰۰ و ۱: ۵۰۰۰۰:

تهیه این عکس – نقشه‌ها در مقیاس‌های یک‌ صد هزار و یک پنجاه‌هزار برای به دست آوردن دید کلی از چگونگی گسترش واحدهای سنگی، رسوبات آبرفتی کواترنر، چین‌خوردگی‌ها، شکستگی‌های عمده، گسترش پوشش گیاهی، چگونگی توزیع شبکه آبراهه‌ها، جاده‌ها و گسترش آبادی‌ها و شهرها و بسیاری از پارامترهای دیگر بسیار مناسب است.

بر اساس تفسیر تصاویر رنگی مجازی حاصل از ترکیب باندهای مختلف و بر اساس نقشه زمین‌شناسی منطقه می‌توان گسترش واحدهای سنگی گوناگون را بر اساس این داده‌ها بیان نمود.

۲- تهیه نقشه خطواره‌ها و نقشه شکستگی‌ها و تفسیر زمین‌ساخت ناحیه بر اساس آن:

شکستگی‌ها به‌ویژه گسل‌ها عامل مهم و اساسی در تشکیل ذخایر معدنی می‌باشند. شناسایی عناصر ساختاری و تشخیص ساختار هر منطقه کمک بسیار ارزنده‌ای جهت شناسایی و اکتشاف مواد معدنی است، زیرا شناخت عناصر ساختاری مانند گسل‌های عادی، شکستگی‌های کششی و ساختمان‌های هورست و گرابن که پی آمد آن تشخیص ساختارهای کششی است یا گسل‌های راندگی، چین‌خوردگی‌ها و گسل‌های راستا لغز چپ رو و راست‌رو که نهایت آن تشخیص ساختارهای فشاری است، با توجه به درازای گسل‌ها و همچنین محل تلاقی گسل‌های اصلی با گسل‌های دیگر، می‌تواند محل مناسبی برای نفوذ ماگما و سپس کانه زایی باشد؛ پس همگی می‌توانند کلیدهای مناسبی جهت شناخت و اکتشاف ذخایر معدنی باشند.

 

در تهیه نقشه شکستگی‌ها از روش‌های زیر می‌توان استفاده نمود:

۲-۱- استفاده از تأثیر مجازی زاویه تابش خورشید (Shaddow):

ازآنجاکه تشخیص اشکال سطحی به مقدار قابل‌توجهی به اختلاف انعکاس نور خورشید بستگی دارد و میزان انعکاس نیز با زاویه و جهت تابش خورشید تغییر می‌نماید (هراندازه زاویه تابش کمتر باشد، اختلاف انعکاس بیشتر شده و درنتیجه سایه زیاد می‌شود). با ایجاد اختلاف انعکاس، سطوح شکستگی و لایه‌بندی‌ها مشخص‌تر شده و تصاویر مختلفی جهت شناسایی آن‌ها ساخته می‌شوند.

۲-۲- استفاده از نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی:

در تعیین شکستگی‌ها، تغییرات ناگهانی توپوگرافی، نوع و سن واحدهای سنگی و ارتباط آن‌ها با یکدیگر، چین‌خوردگی‌ها، جابجایی رودخانه‌ها و واحدهای چینه‌ای، مخروط افکنِ ها و … همگی می‌توانند پارامترهای تشخیص باشند.

۲-۳- استفاده از نشانه‌های زمین‌ریخت‌شناسی:

به‌منظور تعیین سازوکار گسل‌ها، از نشانه‌های زمین‌ریخت‌شناسی می‌توان استفاده کرد. به‌طوری‌که گسل‌های راستا لغز به علت شیب زیاد، اثری تقریباً خطی، گسل‌های عادی اثری دالبری و گسل‌های راندگی اثری نامنظم از خود نشان می‌دهند و بیشتر از توپوگرافی تبعیت می‌کنند. همچنین ایجاد پرتگاه‌های گسلی (Scarp Fault) در گسل‌های راستا لغز نسبت به گسل‌های عادی و راندگی به‌جز موارد ویژه، کمتر مشاهده می‌شود.

۳- تعیین محدوده‌هایی با ساختمان‌های گنبدی:

یکی از اهداف این بررسی‌ها تهیه نقشه‌ای مربوط به گسترش ساختمان‌هایی مانند باتولیت، استوک، دم (گنبد)، دایک، کالدرا، ساختمان‌های حلقوی ورگه‌ها است. همان‌طور که اشاره شد با به‌کارگیری روش‌های مختلف پردازش و ایجاد تصاویر رنگی، واحدهای سنگی مختلف شناسایی می‌شوند و بر این اساس گسترش سنگ‌های ماگمایی اسیدی و بازیک در منطقه مشخص می‌گردند. بر اساس مساحت گسترش توده‌های نفوذی و نیمه عمیق، مساحت‌های بیشتر از ۱۰۰ کیلومترمربع به‌عنوان باتولیت و گسترش‌های کمتر به‌عنوان استوک در نظر گرفته می‌شوند.

دایک‌ها، دم‌های اسیدی ورگه‌های کوارتزی نیز می‌توانند قابل‌شناسایی باشند.

تشخیص گسترش سنگ‌های ماگمایی با نوع ساخت و زمان آن می‌تواند راهنمای خوبی برای تشخیص وجود یا عدم وجود ذخایر معدنی باشد (مطالعه متالوژی منطقه).

توده بازیک بازالتی و آلتراسیون‌های سیلیکاتی اطراف آن

۴- تهیه نقشه نواحی دگرسانی (آلتراسیون ها):

شناخت نواحی دگرسانی یکی از عوامل تشخیص مناطق کانه دار است. اگر در تشخیص این مناطق، نوع دگرسانی نیز مشخص شود، می‌تواند در تعیین الگویی مناسب جهت کانه زایی منطقه، مفید باشد. با استفاده از روش‌های مختلف پردازش و به‌کارگیری توابع ریاضی و روش‌های آماری ذکرشده درنهایت نواحی دگرسان با رنگ ویژه‌ای مشخص می‌شوند (High Light).

۵- تعیین نقشه نواحی امیدبخش معدنی با استفاده از بررسی‌های دورسنجی:

با تلفیق نتایج به‌دست‌آمده از بررسی‌های دورسنجی مناطق موردمطالعه (نوع واحدهای سنگی، ساختار تک تونیکی، ساختمان‌های ماگمایی و دگرسانی‌ها)،‌ مناطقی به‌عنوان نواحی امیدبخش معرفی می‌شوند که نسبت به سایر مناطق دارای احتمال بیشتری برای کانی زایی هستند.

زمینه‌های اصلی و عمدهٔ کاربرد سنجش‌ازدور در اکتشاف معادن عبارت‌اند از: لجستیک (پشتیبانی)، تهیه نقشه‌های ساختمانی و لیتولوژی و مکان‌یابی مناطق دگرسانی. همچنین تصاویر اسکنر هوایی می‌تواند در عملیات نقشه‌برداری تفضیلی کاوش‌های معدنی به کار رود. در همه سطوح برنامه اکتشاف معدن دورسنجی می‌تواند سودمند باشد به شرطی که با سایر منابع اطلاعاتی همچون نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی و داده‌های ژئوفیزیکی و ژئوشیمی همراه باشد.

ادامه دارد …

نوشته کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشاف معدن، روش‌ها و تکنیک‌ (بخش چهارم) اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2jfn0ch
via IFTTT

کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشاف معدن، روش‌ها و تکنیک‌ (بخش چهارم)

Faez Ehya فائز احیا

روش‌ها و تکنیک‌های سنجش‌ازدور در اکتشاف معدن

۱- تلفیق داده‌های ماهواره‌ای مختلف و تهیه عکس – نقشه‌های ماهواره‌ای (Satellite Photomap) در مقیاس‌های ۱: ۱۰۰۰۰۰ و ۱: ۵۰۰۰۰:

تهیه این عکس – نقشه‌ها در مقیاس‌های یک‌ صد هزار و یک پنجاه‌هزار برای به دست آوردن دید کلی از چگونگی گسترش واحدهای سنگی، رسوبات آبرفتی کواترنر، چین‌خوردگی‌ها، شکستگی‌های عمده، گسترش پوشش گیاهی، چگونگی توزیع شبکه آبراهه‌ها، جاده‌ها و گسترش آبادی‌ها و شهرها و بسیاری از پارامترهای دیگر بسیار مناسب است.

بر اساس تفسیر تصاویر رنگی مجازی حاصل از ترکیب باندهای مختلف و بر اساس نقشه زمین‌شناسی منطقه می‌توان گسترش واحدهای سنگی گوناگون را بر اساس این داده‌ها بیان نمود.

۲- تهیه نقشه خطواره‌ها و نقشه شکستگی‌ها و تفسیر زمین‌ساخت ناحیه بر اساس آن:

شکستگی‌ها به‌ویژه گسل‌ها عامل مهم و اساسی در تشکیل ذخایر معدنی می‌باشند. شناسایی عناصر ساختاری و تشخیص ساختار هر منطقه کمک بسیار ارزنده‌ای جهت شناسایی و اکتشاف مواد معدنی است، زیرا شناخت عناصر ساختاری مانند گسل‌های عادی، شکستگی‌های کششی و ساختمان‌های هورست و گرابن که پی آمد آن تشخیص ساختارهای کششی است یا گسل‌های راندگی، چین‌خوردگی‌ها و گسل‌های راستا لغز چپ رو و راست‌رو که نهایت آن تشخیص ساختارهای فشاری است، با توجه به درازای گسل‌ها و همچنین محل تلاقی گسل‌های اصلی با گسل‌های دیگر، می‌تواند محل مناسبی برای نفوذ ماگما و سپس کانه زایی باشد؛ پس همگی می‌توانند کلیدهای مناسبی جهت شناخت و اکتشاف ذخایر معدنی باشند.

 

در تهیه نقشه شکستگی‌ها از روش‌های زیر می‌توان استفاده نمود:

۲-۱- استفاده از تأثیر مجازی زاویه تابش خورشید (Shaddow):

ازآنجاکه تشخیص اشکال سطحی به مقدار قابل‌توجهی به اختلاف انعکاس نور خورشید بستگی دارد و میزان انعکاس نیز با زاویه و جهت تابش خورشید تغییر می‌نماید (هراندازه زاویه تابش کمتر باشد، اختلاف انعکاس بیشتر شده و درنتیجه سایه زیاد می‌شود). با ایجاد اختلاف انعکاس، سطوح شکستگی و لایه‌بندی‌ها مشخص‌تر شده و تصاویر مختلفی جهت شناسایی آن‌ها ساخته می‌شوند.

۲-۲- استفاده از نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی:

در تعیین شکستگی‌ها، تغییرات ناگهانی توپوگرافی، نوع و سن واحدهای سنگی و ارتباط آن‌ها با یکدیگر، چین‌خوردگی‌ها، جابجایی رودخانه‌ها و واحدهای چینه‌ای، مخروط افکنِ ها و … همگی می‌توانند پارامترهای تشخیص باشند.

۲-۳- استفاده از نشانه‌های زمین‌ریخت‌شناسی:

به‌منظور تعیین سازوکار گسل‌ها، از نشانه‌های زمین‌ریخت‌شناسی می‌توان استفاده کرد. به‌طوری‌که گسل‌های راستا لغز به علت شیب زیاد، اثری تقریباً خطی، گسل‌های عادی اثری دالبری و گسل‌های راندگی اثری نامنظم از خود نشان می‌دهند و بیشتر از توپوگرافی تبعیت می‌کنند. همچنین ایجاد پرتگاه‌های گسلی (Scarp Fault) در گسل‌های راستا لغز نسبت به گسل‌های عادی و راندگی به‌جز موارد ویژه، کمتر مشاهده می‌شود.

۳- تعیین محدوده‌هایی با ساختمان‌های گنبدی:

یکی از اهداف این بررسی‌ها تهیه نقشه‌ای مربوط به گسترش ساختمان‌هایی مانند باتولیت، استوک، دم (گنبد)، دایک، کالدرا، ساختمان‌های حلقوی ورگه‌ها است. همان‌طور که اشاره شد با به‌کارگیری روش‌های مختلف پردازش و ایجاد تصاویر رنگی، واحدهای سنگی مختلف شناسایی می‌شوند و بر این اساس گسترش سنگ‌های ماگمایی اسیدی و بازیک در منطقه مشخص می‌گردند. بر اساس مساحت گسترش توده‌های نفوذی و نیمه عمیق، مساحت‌های بیشتر از ۱۰۰ کیلومترمربع به‌عنوان باتولیت و گسترش‌های کمتر به‌عنوان استوک در نظر گرفته می‌شوند.

دایک‌ها، دم‌های اسیدی ورگه‌های کوارتزی نیز می‌توانند قابل‌شناسایی باشند.

تشخیص گسترش سنگ‌های ماگمایی با نوع ساخت و زمان آن می‌تواند راهنمای خوبی برای تشخیص وجود یا عدم وجود ذخایر معدنی باشد (مطالعه متالوژی منطقه).

توده بازیک بازالتی و آلتراسیون‌های سیلیکاتی اطراف آن

۴- تهیه نقشه نواحی دگرسانی (آلتراسیون ها):

شناخت نواحی دگرسانی یکی از عوامل تشخیص مناطق کانه دار است. اگر در تشخیص این مناطق، نوع دگرسانی نیز مشخص شود، می‌تواند در تعیین الگویی مناسب جهت کانه زایی منطقه، مفید باشد. با استفاده از روش‌های مختلف پردازش و به‌کارگیری توابع ریاضی و روش‌های آماری ذکرشده درنهایت نواحی دگرسان با رنگ ویژه‌ای مشخص می‌شوند (High Light).

۵- تعیین نقشه نواحی امیدبخش معدنی با استفاده از بررسی‌های دورسنجی:

با تلفیق نتایج به‌دست‌آمده از بررسی‌های دورسنجی مناطق موردمطالعه (نوع واحدهای سنگی، ساختار تک تونیکی، ساختمان‌های ماگمایی و دگرسانی‌ها)،‌ مناطقی به‌عنوان نواحی امیدبخش معرفی می‌شوند که نسبت به سایر مناطق دارای احتمال بیشتری برای کانی زایی هستند.

زمینه‌های اصلی و عمدهٔ کاربرد سنجش‌ازدور در اکتشاف معادن عبارت‌اند از: لجستیک (پشتیبانی)، تهیه نقشه‌های ساختمانی و لیتولوژی و مکان‌یابی مناطق دگرسانی. همچنین تصاویر اسکنر هوایی می‌تواند در عملیات نقشه‌برداری تفضیلی کاوش‌های معدنی به کار رود. در همه سطوح برنامه اکتشاف معدن دورسنجی می‌تواند سودمند باشد به شرطی که با سایر منابع اطلاعاتی همچون نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی و داده‌های ژئوفیزیکی و ژئوشیمی همراه باشد.

ادامه دارد …

نوشته کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشاف معدن، روش‌ها و تکنیک‌ (بخش چهارم) اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

کاربرد سنجش از راه دور در اکتشاف معدن، تاریخچه اکتشاف معدن در ایران وجهان (بخش سوم)

Faez Ehya فائز احیا

تاریخچه اکتشاف معدن در ایران وجهان

سرزمین ما ایران به لحاظ داشتن پوسته‌ای ناهمگن و تأثیر حوادث مختلف زمین‌شناسی در شکل‌گیری آن، ازنظر مواد معدنی، سرشار است چراکه تقریباً از تمامی مواد معدنی دنیا برخوردار است.

اکتشاف معدن ایران به طریق علمی از ۱۳۱۸ شمسی آغاز گردید.

معادن مهم کشور عبارت‌اند از: معادن زغال‌سنگ، نیکل، کبالت، نقره، گوگرد و اورانیوم

ارتباط مواد معدنی با رفاه و آسایش بشر آن‌چنان قدمتی دارد که محققان اعصار فرهنگی بشر را بر اساس مواد معدنی تقسیم‌بندی کرده‌اند (این اعصار به ترتیب عبارت‌اند از: عصر حجر تا ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد، عصر برنز از ۴۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد، عصر آهن از ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد تا ۱۷۸۰ میلادی، عصر فولاد از سال ۱۷۸۰ میلادی تا ۱۹۴۵ میلادی و عصر اتم از سال ۱۹۴۵ میلادی)

در بسیاری از مراحل بارز در تاریخ بشری (ازجمله سفر مارکوپولو به چین، کشف دنیای جدید توسط کلمب، هجوم جویندگان طلا به سرزمین‌های کالیفرنیا، آفریقای جنوبی، استرالیا آلاسکای کانادا) دست‌یابی به مواد معدنی به‌عنوان هدف و مشوق اولیه مطرح بوده است.

معدنکاری به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین فعالیت‌های بشر دارای تاریخچه‌ای طولانی است. ابزارهای آتشزنه (سنگ چخماق) به همراه اجساد انسان‌های دوران پارینه‌سنگی نشان می‌دهند که بشر در حدود ۴۵۰۰۰۰ سال قبل معدنکاری را شروع کرده است. اولین کارهای معدنی به‌صورت ترانشِ و حفره‌های روباز بوده است. بعدها بشر روش‌های زیرزمینی را برای استخراج مواد معدنی به کاربرد. با شروع عصر حجر با حفر فضاهایی به ارتفاع ۶/۰ تا ۹/۰ متر و عمق بیش از ۹ متر استخراج زیرزمینی را شروع کرد. ابزاری که برای این حفاری‌ها به کار می‌رفت، کلنگ‌هایی بود که با استفاده از سنگ‌های آتشزنه ساخته می‌شد.

قدیمی‌ترین معدن زیرزمینی شناخته‌شده، یک معدن هماتیت در کشور سوئیس بوده که متعلق به عصر حجر است و اعتقاد بر این است که ۴۰۰۰۰ سال سن داشته باشد.

معدن کاران قدیمی برای کنترل زمین، تهویه، بالابری، روشنایی و کندن سنگ‌ها از روش‌های ابتدایی استفاده می‌کرده‌اند. بر اساس اطلاعات موجود اولین کارهای معدنی توسط مصریان برای استخراج فیروزه در صحرای سینا در حدود ۳۴۰۰ سال قبل از میلاد انجام‌شده است.

تحقیقات تاریخی نشان داده است که در حدود ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد، نقره توسط بابلی‌ها استخراج می‌شده است و به‌عنوان واحد پول به کار می‌رفته است. در زمان قدیم عمده طلا از نوبیا واقع در جنوب سودان استخراج می‌شده است. برای استخراج طلا، چاه‌های کوچکی حفر و سپس مخلوط طلا و شن به‌وسیله سینی‌های چدنی و به روش شستشو از هم جدا می‌شده است. به نظر می‌رسد که کار استخراج معادن طلا از حدود ۴۰۰۰ سال قبل در این منطقه شروع‌شده باشد

اولین آهنی که در صنعت به‌کاررفته است از نوع سنگ‌های آسمانی بوده و با توجه به نادر بودن این سنگ‌ها، احتمالاً قیمت آهن اولیه از طلا نیز گران‌تر بوده است. با توجه به مشاهده آثار سرب در خرابه‌های تِروی که متعلق به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است، می‌توان گفت که این فلز نیز از زمان‌های خیلی قدیم استخراج می‌شده است.

در ابتدا بشر از فلزات به شکل طبیعی استفاده می‌کرد با شروع عصر برنز و آهن، بشر ذوب را کشف کرد و تبدیل مواد معدنی به فلزات را فراگرفت. فن خرد کردن سنگ‌ها سابقه بسیار طولانی دارد و در زمان‌های مختلف روش‌های گوناگونی برای این منظور به کار می‌رفته است.

بشر ابتدا با استفاده از استخوان، چوب و سنگ، ماده معدنی را از دل زمین استخراج می‌کرد. این روش کارایی چندانی برای سنگ‌های سخت نداشت مگر آن‌که شکافی در سنگ وجود داشته باشد و یا درزه‌هایی در آن ایجاد شود و با گوه گذاری در سنگ بتوان آن را جدا کرده است.

با کشف روش آتش‌افروزی معدن کاران با افروختن آتش فراوان، سنگ‌ها را داغ می‌کردند و پس از آن‌که سنگ‌ها به‌اندازه کافی گرم می‌شدند، به‌طور ناگهانی آب بر روی آن‌ها می‌ریختند. سرد شدن ناگهانی سنگ‌ها باعث ایجاد شکاف‌های متعدد در سنگ‌ها می‌شد و در مرحله بعد به کمک دیلم، قطعات خردشده سنگ را از هم جدا می‌کردند این روش در بسیاری از معادن قدیمی به کار می‌رفته است و در آن زمان، هر معدن به میزان زیادی سوخت برای آتش‌افروزی نیاز داشت.

بعدها در مصر باستان روش حفر به‌وسیله گوه برای استخراج سنگ‌های لازم برای ساختن اهرام ثلاثه به کار رفت. در این روش ابتدا به‌وسیله قلم و چکش تعدادی چال در سنگ حفر و سپس داخل آن گوه‌های چوبی خشک فرومی‌کردند. هنگامی‌که به تعداد کافی چال پرشده آماده می‌شد، روی گوه‌های چوبی آب می‌ریخته و آن‌ها را مرطوب می‌کرده‌اند. در اثر رطوبت حجم چوب‌ها زیاد می‌شده و فشار ناشی از این ازدیاد حجم به‌قدری زیاد بوده که باعث خرد شدن قطعات عظیم سنگ می‌شده است.

ادامه دارد …

نوشته کاربرد سنجش از راه دور در اکتشاف معدن، تاریخچه اکتشاف معدن در ایران وجهان (بخش سوم) اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2iQTDAN
via IFTTT

کاربرد سنجش از راه دورو کاربردآن در کاوش معدن ( بخش دوم)

Faez Ehya فائز احیا

سنجش‌ازدور علم بررسی، پردازش و تفسیر تصاویری است که حاصل ثبت و تعامل انرژی الکترومغناطیس با سطح زمین بدون تماس مستقیم و فیزیکی است. یکی از کاربردهای علم سنجش‌ازدور و تصاویر ماهواره‌ای استخراج اطلاعات موردنیاز برای کشف معادن بر روی زمین است سنجش‌ازدور در تمام مراحل اکتشافی مانند برسی نقاطی که ارزش اکتشافی دارند تا خود اکتشاف، استخراج مواد معدنی، بسته شدن معدن و احیایان کاربرد دارد. هدف از این تحقیق این است که کاربردهای سنجش‌ازدور در اکتشاف معدن را موردمطالعه قرار دهد.

 

معدن و انواع معادن

اکتشاف معدن: به بحث و بررسی پیرامون عملیات پی‌جویی و اکتشاف کانسار (ذخیره معدنی) می‌پردازد

معدن: ذخیره معدنی است که بهره‌برداری از آن مقرون‌به‌صرفه باشد.

اکتشاف: تجسس اداری به‌منظور یافتن کانسار است که شامل عملیاتی ازجمله موارد زیر است:

۱- آثار یابی و نمونه‌برداری و آزمایش‌های کمی و کیفی.

۲- بررسی‌های زمین‌شناسی ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی مانند آن‌ها و انجام اموری که برای این‌گونه بررسی‌ها لازم باشد.

۳- حفاری روباز و زیرزمینی.

۴- تعیین شکل و کیفیت و کمیت ذخیره معدنی و تهیه نقشه‌های مربوطه.

مواد معدنی: به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

الف – مواد معدنی طبقه یک عبارت هستند از: سنگ‌آهک سنگ گچ شن و ماسه معمولی خاک رس معمولی صدف دریایی پوکه معدنی نمک آبی و سنگی مارن سنگ لاشه ساختمانی و نظایر آن‌ها.

ب – مواد معدنی طبقه دو عبارت هستند از:

۱- آهن طلا کرم قلع جیوه سرب روی مس تیتان آنتیموان مولیبدان کبالت تنگستن کادمیوم و سایر فلزات.

۲- نیترات‌ها فسفات‌ها برات‌ها نمک‌های قلیایی سولفات‌ها کربنات‌ها کلرورها (به‌استثنای مواد یادشده در طبقه یک) و نظایر آن‌ها.

۳- میکا گرافیت تالک کائولن نسوزها فلدسپات سنگ و ماسه سیلیسی پرلیت دیاتومیت زئولیت بوکسیت خاک سرخ خاک زرد خاک‌های صنعتی و نظایر آن‌ها.

۴- سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی مانند الماس زمرد یاقوت یشم فیروزه انواع عقیق و امثال آن‌ها.

۵- انواع سنگ‌های تزئینی و نما.

۶- انواع زغال‌سنگ‌ها و شیلهای غیرنفتی.

۷- مواد معدنی قابل استحصال از آب‌ها و نیز گازهای معدنی به‌استثنای گازهای هیدروکربوری.

ج ـ مواد معدنی طبقه سه عبارت هستند از:

کلیه هیدروکربورها به‌استثنای زغال‌سنگ مانند نفت خام گاز طبیعی قیر پلمه سنگ‌های نفتی سنگ آسفالت طبیعی و ماسه‌های آغشته به نفت و امثال آن‌ها. قیر پلمه سنگ‌های نفتی و سنگ آسفالت طبیعی درصورتی‌که مورد عمل وزارت نفت شرکت‌ها و واحدهای تابعه و وابسته به آن وزارت نباشد جزو معادن طبقه دو محسوب می‌گردد.

ادامه دارد…

نوشته کاربرد سنجش از راه دورو کاربردآن در کاوش معدن ( بخش دوم) اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2jfnIdO
via IFTTT

سنجش از راه دور ماهواره‌ای چیست و به چه‌کار می‌آید؟ (بخش نخست)

Faez Ehya فائز احیا

از زمان‌های گذشته تاکنون روش‌های مختلفی برای جمع‌آوری داده‌های مبتنی بر مکان وجود دارد که از آن جمله می‌توان به مشاهدات نجومی، فتوگرامتری، نقشه‌برداری و سنجش‌ازدور اشاره نمود. سنجش‌ازدور از زمره روش‌های جمع‌آوری داده محسوب می‌گردد که در آن کمترین میزان تماس مستقیم با اشیاء و عوارض مورداندازه‌گیری را داشته و برخلاف سایر روش‌ها که عوامل انسانی در گردآوری و تفسیر داده‌های زمینی نقش دارند، درروش سنجش‌ازدور این وظیفه بر عهده سنجنده‌ها خواهد بود.

یکی از منابع تأمین‌کننده داده‌های مکانی،  تصاویر اخذشده به‌وسیله ماهواره، موسوم به فن سنجش‌ازدور است. بر اساس تعریف هارپر سنجش‌ازدور، سنجیدن اشیاء از یک‌فاصله، یعنی تشخیص و اندازه‌گیری ویژگی‌های یک جسم بدون تماس بالفعل با آن جسم است.

به‌طورکلی سنجش‌ازدور معروف به RS علم و هنر به دست آوردن اطلاعات درباره یکشی ء، منطقه یا پدیده از طریق تجزیه‌وتحلیل داده‌های حاصله به‌وسیله ابزاری است که در تماس فیزیکی با شیء، منطقه یا پدیده تحت بررسی نباشد.

به‌طور مثال خواندن کلمات نوعی کاربرد علم سنجش‌ازدور است که در آن چشم به‌عنوان سنجنده عمل می‌کند. سنجش‌ازدور می‌تواند تغییرات دوره‌ای پدیده‌های زمین را نشان دهد و در مواردی چون بررسی تغییر مسیر رودخانه‌ها، تغییر حدومرز پیکره‌های آبی چون دریاچه‌ها، دریاها و اقیانوس‌ها، تغییر مورفولوژی سطح زمین و غیره بسیار کارساز است.

سنجش‌ازدور در بسیاری از زمینه‌های علمی و تحقیقاتی کاربردهای گسترده‌ای دارد. ازجمله کاربردهای فن سنجش‌ازدور می‌توان به استفاده از آن در زمین‌شناسی، آب‌شناسی،  معدن، شیلات، کارتوگرافی، جغرافیا، مطالعات زیست‌شناسی، مطالعات زیست‌محیطی، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی، هواشناسی، کشاورزی، جنگلداری، توسعه اراضی و به‌طورکلی  مدیریت منابع زمینی و غیره اشاره کرد.

سنجش‌ازدورمی تواند تغییرات دوره‌ای پدیده‌های سطح زمین را نشان دهد و در مواردی  چون بررسی تغییر مسیر رودخانه‌ها، تغییر حدومرز پیکره‌های آبی چون دریاچه‌ها،  دریاها و اقیانوس‌ها، تغییر مورفولوژی سطح زمین و غیره بسیار کارساز است. افزون بر این‌یک سیستم سنجش‌ازدور با توجه به این‌که بر اساس ثبت تغییرات و اختلاف‌های  بازتابش الکترومغناطیسی از پدیده‌های مختلف کار می‌کند، می‌تواند حدومرز پدیده‌های  زمینی اعم از مرز انواع خاک‌ها، سنگ‌ها، گیاهان، محصولات کشاورزی گوناگون و … را  مشخص کند. سنجش‌ازدور در پیش‌بینی وضع هوا و اندازه‌گیری میزان خسارت ناشی  از بلایای طبیعی، کشف آلودگی آب‌ها و لکه‌های نفتی در سطح دریا، اکتشافات معدنی نیز  کاربرد دارد. بدون شک استفاده از این فن در مطالعات اکتشافی و منابع طبیعی و سایر  موارد پیش‌گفته نه‌تنها سرعت انجام مطالعات را بیشتر می‌کند، بلکه ازنظر دقت و  هزینه و نیروی انسانی نیز بسیار باصرفه‌تر است.

درزمینهٔ کاربردهای داده‌های ماهواره‌ای می‌توان به‌طور اختصار به موارد زیر اشاره  کرد:

الف- مطالعه تغییرات دوره‌ای

برخی از پدیده‌ها و عوارض سطح زمین در طی دوره زمانی تغییر می‌یابد. علت این تغییرات می‌تواند عوامل طبیعی مانند سیل، آتش‌فشان، زلزله، تغییرات آب و هوایی، یا عوامل مصنوعی مانند دخالت انسان در محیط‌زیست باشد. برای مثال تغییر سطح آب دریای خزر در طی یک دوره ۱۰ تا ۲۰ ساله، تغییر میزان سطح پوشش  و جنگل‌ها در شمال کشور و تغییر پوشش گیاهی نخل در جنوب کشور و میزان آسیب آن‌ها در دوران جنگ را می‌توان با  استفاده از داده‌های ماهواره‌ای با دقت بسیار زیادی مطالعه کرد.

ب- مطالعات زمین‌شناسی

با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای می‌توان مرزهای بسیاری از سازندهای زمین‌شناسی  را از یکدیگر تفکیک کرد، گسله‌ها را موردمطالعه قرارداد و نقشه‌های گوناگون زمین‌شناسی تهیه کرد. ازجمله نقشه‌های زمین‌شناسی گوناگون که با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای می‌توان تهیه کرد، نقشه گسله‌ها و شکستگی‌ها، نقشه سازندهای سنگی مختلف، نقشه خاکشناسی و نقشه پتانسیل ذخایر تبخیری سطحی را می‌توان نام برد. افزون بر این با توجه به گستره بسیار وسیع زیرپوشش هر تصویر ماهواره‌ای، چنین تصاویری برای مطالعات کلان منطقه‌ای برای زمین شناسان بسیار مفید است.

ج- مطالعات کشاورزی جنگلی

تشخیص و تمایز گونه‌های گیاهی مختلف، محاسبه سطح زیر کشت محصولات کشاورزی، مطالعه مناطق آسیب‌دیده کشاورزی براثر کم‌آبی یا حمله آفت‌های مختلف به آن‌ها ازجمله مهم‌ترین کاربردهای داده‌های ماهواره‌ای است. تهیه نقشه جامع پوشش گیاهی هر منطقه، تهیه نقشه آبراهه‌ها و ارتباط آن‌ها با مناطق مستعد کشت  و برآورد میزان محصول زیر کشت از کاربردهای دیگر چنین اطلاعاتی است. لازم به ذکر است که وزارت بازرگانی و کشاورزی کشور ایالات‌متحده آمریکا از ابتدای تکوین فنّاوری سنجش‌ازدور همه‌ساله محصول کشاورزی کشور آمریکا و تمام کشورهای جهان را با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برآورد می‌کند تا برای برنامه‌ریزی بازار و تولید اطلاعات مفید و لازم را به دست آورد. افزون بر این مطالعه میزان انهدام جنگل‌ها و یا میزان پیشرفت جنگل‌کاری از کاربردهای دیگر این تصاویر است.

د- مطالعات منابع آب

مطالعه آب‌های سطحی منطقه و تهیه نقشه آبراهه‌ها، بررسی تغییر مسیر رودخانه‌ها براثر عوامل طبیعی یا مصنوعی، تخمین میزان آب سطحی هر منطقه ازجمله جالب‌ترین کاربرد داده‌های ماهواره‌ای است. کشور ما ازجمله کشورهایی است که باوجود داشتن منابع آب‌های سطحی در بسیاری مناطق از مشکل کم‌آبی رنج می‌برد که استفاده از فنّاوری نوین و به دست آوردن اطلاعات دقیق می‌تواند راهگشای استفاده بهتر از منابع آب کشور باشد.

ح- مطالعات دریایی

از فنّاوری سنجش‌ازدور بخصوص در چند زمینه مهم کاربردهای دریایی می‌توان استفاده کرد که از آن جمله مطالعات دوره‌های پیشروی و پس‌روی کرانه دریا؛ مطالعات عمومی ویژگی‌ها و خصوصیات توده‌های آبی مثل نقشه دمای سطح و رنگ آب و نقشه تراکم میزان کلروفیل و پلانکتون و مطالعات مربوط به تأثیر سایر پدیده‌ها بر دریا، ازجمله وضعیت حرکت تندی امواج دریا و غیره هستند.

تابه‌حال سنجنده‌ها و ماهواره‌های مخصوصی فقط برای مطالعات دریاها و اقیانوس‌ها طراحی و ساخته‌شده است. مهم‌ترین این ماهواره‌ها عبارت‌اند از ماهواره «موس» ژاپن و ماهواره «سی ست» آمریکا.

و- مطالعه بلایای طبیعی

امروزه برآورد میزان خسارت ناشی از بلایای طبیعی از قبیل سیل، زلزله، آتش‌فشان، طوفان و غیره با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای بسیار متداول است. تعیین راهبرد مناسب برای جلوگیری و کاهش خسارت بلایای طبیعی ازجمله دیگر کاربردهای داده‌های ماهواره‌ای است.

مهم‌ترین قابلیت‌های داده‌های سنجش‌ازدور داده‌های سنجش‌ازدور به دلیل یکپارچه و  وسیع بودن، تنوع طیفی، تهیه پوشش‌های تکراری و ارزان بودن، در مقایسه با سایر روش‌های گردآوری اطلاعات از قابلیت‌های ویژه‌ای برخوردار است که امروزه عامل نخستین در مطالعه  سطح زمین و عوامل تشکیل‌دهنده آن محسوب می‌شود. امکان رقومی بودن داده‌ها موجب شده است که سامانه‌های کامپیوتری بتوانند از این داده‌ها به‌طور مستقیم استفاده کنند و سامانه‌های داده‌ها جغرافیایی و سامانه‌های پردازش داده‌ها ماهواره‌ای با استفاده از این قابلیت طراحی و تهیه‌شده است. سهل‌الوصول بودن داده‌ها، دسترسی سریع به نقاط دورافتاده و دقت بالای آن‌ها  از امتیازات خاص این فن محسوب می‌شود.

 

ادامه دارد…

نوشته سنجش از راه دور ماهواره‌ای چیست و به چه‌کار می‌آید؟ (بخش نخست) اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2iLrmZk
via IFTTT

سنجش از راه دور ماهواره‌ای چیست و به چه‌کار می‌آید؟ (بخش نخست)

Faez Ehya فائز احیا

از زمان‌های گذشته تاکنون روش‌های مختلفی برای جمع‌آوری داده‌های مبتنی بر مکان وجود دارد که از آن جمله می‌توان به مشاهدات نجومی، فتوگرامتری، نقشه‌برداری و سنجش‌ازدور اشاره نمود. سنجش‌ازدور از زمره روش‌های جمع‌آوری داده محسوب می‌گردد که در آن کمترین میزان تماس مستقیم با اشیاء و عوارض مورداندازه‌گیری را داشته و برخلاف سایر روش‌ها که عوامل انسانی در گردآوری و تفسیر داده‌های زمینی نقش دارند، درروش سنجش‌ازدور این وظیفه بر عهده سنجنده‌ها خواهد بود.

یکی از منابع تأمین‌کننده داده‌های مکانی،  تصاویر اخذشده به‌وسیله ماهواره، موسوم به فن سنجش‌ازدور است. بر اساس تعریف هارپر سنجش‌ازدور، سنجیدن اشیاء از یک‌فاصله، یعنی تشخیص و اندازه‌گیری ویژگی‌های یک جسم بدون تماس بالفعل با آن جسم است.

به‌طورکلی سنجش‌ازدور معروف به RS علم و هنر به دست آوردن اطلاعات درباره یکشی ء، منطقه یا پدیده از طریق تجزیه‌وتحلیل داده‌های حاصله به‌وسیله ابزاری است که در تماس فیزیکی با شیء، منطقه یا پدیده تحت بررسی نباشد.

به‌طور مثال خواندن کلمات نوعی کاربرد علم سنجش‌ازدور است که در آن چشم به‌عنوان سنجنده عمل می‌کند. سنجش‌ازدور می‌تواند تغییرات دوره‌ای پدیده‌های زمین را نشان دهد و در مواردی چون بررسی تغییر مسیر رودخانه‌ها، تغییر حدومرز پیکره‌های آبی چون دریاچه‌ها، دریاها و اقیانوس‌ها، تغییر مورفولوژی سطح زمین و غیره بسیار کارساز است.

سنجش‌ازدور در بسیاری از زمینه‌های علمی و تحقیقاتی کاربردهای گسترده‌ای دارد. ازجمله کاربردهای فن سنجش‌ازدور می‌توان به استفاده از آن در زمین‌شناسی، آب‌شناسی،  معدن، شیلات، کارتوگرافی، جغرافیا، مطالعات زیست‌شناسی، مطالعات زیست‌محیطی، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی، هواشناسی، کشاورزی، جنگلداری، توسعه اراضی و به‌طورکلی  مدیریت منابع زمینی و غیره اشاره کرد.

سنجش‌ازدورمی تواند تغییرات دوره‌ای پدیده‌های سطح زمین را نشان دهد و در مواردی  چون بررسی تغییر مسیر رودخانه‌ها، تغییر حدومرز پیکره‌های آبی چون دریاچه‌ها،  دریاها و اقیانوس‌ها، تغییر مورفولوژی سطح زمین و غیره بسیار کارساز است. افزون بر این‌یک سیستم سنجش‌ازدور با توجه به این‌که بر اساس ثبت تغییرات و اختلاف‌های  بازتابش الکترومغناطیسی از پدیده‌های مختلف کار می‌کند، می‌تواند حدومرز پدیده‌های  زمینی اعم از مرز انواع خاک‌ها، سنگ‌ها، گیاهان، محصولات کشاورزی گوناگون و … را  مشخص کند. سنجش‌ازدور در پیش‌بینی وضع هوا و اندازه‌گیری میزان خسارت ناشی  از بلایای طبیعی، کشف آلودگی آب‌ها و لکه‌های نفتی در سطح دریا، اکتشافات معدنی نیز  کاربرد دارد. بدون شک استفاده از این فن در مطالعات اکتشافی و منابع طبیعی و سایر  موارد پیش‌گفته نه‌تنها سرعت انجام مطالعات را بیشتر می‌کند، بلکه ازنظر دقت و  هزینه و نیروی انسانی نیز بسیار باصرفه‌تر است.

درزمینهٔ کاربردهای داده‌های ماهواره‌ای می‌توان به‌طور اختصار به موارد زیر اشاره  کرد:

الف- مطالعه تغییرات دوره‌ای

برخی از پدیده‌ها و عوارض سطح زمین در طی دوره زمانی تغییر می‌یابد. علت این تغییرات می‌تواند عوامل طبیعی مانند سیل، آتش‌فشان، زلزله، تغییرات آب و هوایی، یا عوامل مصنوعی مانند دخالت انسان در محیط‌زیست باشد. برای مثال تغییر سطح آب دریای خزر در طی یک دوره ۱۰ تا ۲۰ ساله، تغییر میزان سطح پوشش  و جنگل‌ها در شمال کشور و تغییر پوشش گیاهی نخل در جنوب کشور و میزان آسیب آن‌ها در دوران جنگ را می‌توان با  استفاده از داده‌های ماهواره‌ای با دقت بسیار زیادی مطالعه کرد.

ب- مطالعات زمین‌شناسی

با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای می‌توان مرزهای بسیاری از سازندهای زمین‌شناسی  را از یکدیگر تفکیک کرد، گسله‌ها را موردمطالعه قرارداد و نقشه‌های گوناگون زمین‌شناسی تهیه کرد. ازجمله نقشه‌های زمین‌شناسی گوناگون که با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای می‌توان تهیه کرد، نقشه گسله‌ها و شکستگی‌ها، نقشه سازندهای سنگی مختلف، نقشه خاکشناسی و نقشه پتانسیل ذخایر تبخیری سطحی را می‌توان نام برد. افزون بر این با توجه به گستره بسیار وسیع زیرپوشش هر تصویر ماهواره‌ای، چنین تصاویری برای مطالعات کلان منطقه‌ای برای زمین شناسان بسیار مفید است.

ج- مطالعات کشاورزی جنگلی

تشخیص و تمایز گونه‌های گیاهی مختلف، محاسبه سطح زیر کشت محصولات کشاورزی، مطالعه مناطق آسیب‌دیده کشاورزی براثر کم‌آبی یا حمله آفت‌های مختلف به آن‌ها ازجمله مهم‌ترین کاربردهای داده‌های ماهواره‌ای است. تهیه نقشه جامع پوشش گیاهی هر منطقه، تهیه نقشه آبراهه‌ها و ارتباط آن‌ها با مناطق مستعد کشت  و برآورد میزان محصول زیر کشت از کاربردهای دیگر چنین اطلاعاتی است. لازم به ذکر است که وزارت بازرگانی و کشاورزی کشور ایالات‌متحده آمریکا از ابتدای تکوین فنّاوری سنجش‌ازدور همه‌ساله محصول کشاورزی کشور آمریکا و تمام کشورهای جهان را با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برآورد می‌کند تا برای برنامه‌ریزی بازار و تولید اطلاعات مفید و لازم را به دست آورد. افزون بر این مطالعه میزان انهدام جنگل‌ها و یا میزان پیشرفت جنگل‌کاری از کاربردهای دیگر این تصاویر است.

د- مطالعات منابع آب

مطالعه آب‌های سطحی منطقه و تهیه نقشه آبراهه‌ها، بررسی تغییر مسیر رودخانه‌ها براثر عوامل طبیعی یا مصنوعی، تخمین میزان آب سطحی هر منطقه ازجمله جالب‌ترین کاربرد داده‌های ماهواره‌ای است. کشور ما ازجمله کشورهایی است که باوجود داشتن منابع آب‌های سطحی در بسیاری مناطق از مشکل کم‌آبی رنج می‌برد که استفاده از فنّاوری نوین و به دست آوردن اطلاعات دقیق می‌تواند راهگشای استفاده بهتر از منابع آب کشور باشد.

ح- مطالعات دریایی

از فنّاوری سنجش‌ازدور بخصوص در چند زمینه مهم کاربردهای دریایی می‌توان استفاده کرد که از آن جمله مطالعات دوره‌های پیشروی و پس‌روی کرانه دریا؛ مطالعات عمومی ویژگی‌ها و خصوصیات توده‌های آبی مثل نقشه دمای سطح و رنگ آب و نقشه تراکم میزان کلروفیل و پلانکتون و مطالعات مربوط به تأثیر سایر پدیده‌ها بر دریا، ازجمله وضعیت حرکت تندی امواج دریا و غیره هستند.

تابه‌حال سنجنده‌ها و ماهواره‌های مخصوصی فقط برای مطالعات دریاها و اقیانوس‌ها طراحی و ساخته‌شده است. مهم‌ترین این ماهواره‌ها عبارت‌اند از ماهواره «موس» ژاپن و ماهواره «سی ست» آمریکا.

و- مطالعه بلایای طبیعی

امروزه برآورد میزان خسارت ناشی از بلایای طبیعی از قبیل سیل، زلزله، آتش‌فشان، طوفان و غیره با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای بسیار متداول است. تعیین راهبرد مناسب برای جلوگیری و کاهش خسارت بلایای طبیعی ازجمله دیگر کاربردهای داده‌های ماهواره‌ای است.

مهم‌ترین قابلیت‌های داده‌های سنجش‌ازدور داده‌های سنجش‌ازدور به دلیل یکپارچه و  وسیع بودن، تنوع طیفی، تهیه پوشش‌های تکراری و ارزان بودن، در مقایسه با سایر روش‌های گردآوری اطلاعات از قابلیت‌های ویژه‌ای برخوردار است که امروزه عامل نخستین در مطالعه  سطح زمین و عوامل تشکیل‌دهنده آن محسوب می‌شود. امکان رقومی بودن داده‌ها موجب شده است که سامانه‌های کامپیوتری بتوانند از این داده‌ها به‌طور مستقیم استفاده کنند و سامانه‌های داده‌ها جغرافیایی و سامانه‌های پردازش داده‌ها ماهواره‌ای با استفاده از این قابلیت طراحی و تهیه‌شده است. سهل‌الوصول بودن داده‌ها، دسترسی سریع به نقاط دورافتاده و دقت بالای آن‌ها  از امتیازات خاص این فن محسوب می‌شود.

 

ادامه دارد…

نوشته سنجش از راه دور ماهواره‌ای چیست و به چه‌کار می‌آید؟ (بخش نخست) اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

انواع ماهواره‌ها و نقش سنجنده‌ها در سنجش از راه دور و کاربرد آنها

Faez فائز احیا

فیزیکدانان مفهوم تقارن زمان را در قانون مشهور دوم ترمودینامیک اعمال کرده‌اند: آنتروپی در یک سیستم بسته هرگز کاهش نمی‌یابد. به‌طورکلی آنتروپی واحد بی‌نظمی یک سیستم است. فیزیکدان استرالیایی لودویگ بولتزمن آنتروپی را به‌عنوان تمایز بین ریز حالت و بزرگ حالت یک شیء توضیح داد. اگر کسی از شما بخواهد که یک فنجان قهوه را توصیف کنید، شما احتمالاً به بزرگ حالت آن می‌پردازید- دما، فشار و دیگر خصایص آن. از طرف دیگر ریز حالت، موقعیت دقیق و سرعت هر اتم را در مایع توضیح می‌دهد. بسیاری از ریز حالت‌های مختلف با یک بزرگ حالت خاص مطابق‌اند: می‌توان یکی از اتم‌ها را جابه‌جا کرده و هیچ‌کس با چشم غیرمسلح متوجه این تغییر نمی‌شود.

 

نقش سنجنده‌ها در سنجش از راه دور

داده‌های دور سنجی اطلاعاتی هستند که توسط هواپیما یا توسط ماهواره‌ها جهت مقاصد خاص تهیه‌شده است. سنجنده‌ها به دو گروه غیرفعال و فعال تقسیم می‌شوند:

A – سنجنده‌های غیرفعال: قابلیت تشخیص تشعشعات الکترومغناطیس منعکس‌شده از منابع طبیعی زمین را دارا می‌باشند.

B – سنجنده‌های فعال: پاسخ‌های منعکس‌شده از پدیده‌هایی که توسط منابع انرژی مصنوعی مثل رادار، مورد تابش قرارگرفته‌اند را دریافت می‌کنند.

 

 

ماهواره‌های سنجش‌ازدور:Remote Seneing

ماهواره‌هایی با گیرنده‌های راه دور برای مشاهده پدیده‌های زمین، ماهواره‌های سنجش‌ازدور یا ماهواره‌های دید زمینی نامیده می‌شوند. این ماهواره‌ها بر اساس ارتفاع، مسیر حرکت و گیرنده‌های آن‌ها از هم متمایز می‌شوند.

 انواع ماهواره‌ها:

۱- LANDSAT، ASTER، SPOT، IRS، MOS، IKONOS، QUICKBIRD

۲- با سامانه‌های راداری: RADARSAT، SEASAT، MAGSAT، ERS،JERS

۳-هواشناسی (NOAA)

۴- فضاپیمای SHUTTLE

 

سری ماهواره لندست (Land sat)

استفاده جهانی اطلاعات سنجش‌ازدور ابتدا توسط ماهواره لندست در سال ۱۹۷۲ آغاز شد. این تحقیقات که با استفاده از قسمت‌های مختلف طیف الکترومغناطیس صورت گرفته باعث افزایش کارایی زمین‌شناسان درزمینهٔ پژوهش‌های معدنی گردیده است.

لندست‌های ۱ و ۲ و ۳ به ترتیب در تاریخ‌های ۱/۵/۱۳۵۱ و ۳۱/۴/۱۳۵۴ و ۱۴/۱۲/۱۳۵۶ به فضا پرتاب شدند. طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای بوده است که هرروز کره زمین را در یک مدار قطبی با ارتفاع حدود ۹۰۰ km دور زده و درنتیجه قسمت اعظم کره زمین را با ۲۵۱ گردش ماهواره مورد تصویربرداری قرار دهند.

با ازکارافتادن لندست‌های ۱ و ۲ و ۳ لندست‌های ۴ و ۵ در تاریخ‌های ۲۵/۴/۱۳۶۱ و ۱۰/۱۲/۱۳۶۲، به فضا پرتاب و در ارتفاع Km700 قرار گرفتند و درنتیجه کره زمین را با ۲۳۳ گردش پوشش می‌دهند. اخیراً نیز لندست‌های ۶ و ۷ به فضا پرتاب‌شده‌اند. سیستم سنجنده در روی ماهواره لندست MSS، RBV، TM و ETM + هست.

سیستم اسکن‌کننده چند طیفی لندست، اطلاعات تصویری ۴ باندی را فراهم می‌کند که این ۴ باند شامل ۴ طول‌موج ـ سه موج در ناحیه مرئی و یک طول‌موج در بخش نزدیک مادون‌قرمز از طیف الکترومغناطیسی هست. ماهواره لندست، در ۹۱۲ کیلومتری زمین واقع‌شده و شامل ۱۵ مدار چرخش در روز با پوشش تکرارشونده ۱۸ روزه از کل زمین است.

سیستم اسکن‌کننده چند طیفی لندست، اطلاعات تصویری ۴ باندی را فراهم می‌کند که این ۴ باند شامل ۴ طول‌موج ـ سه موج در ناحیه مرئی و یک طول‌موج در بخش نزدیک مادون‌قرمز از طیف الکترومغناطیسی هست. ماهواره لندست، در ۹۱۲ کیلومتری زمین واقع‌شده و شامل ۱۵ مدار چرخش در روز با پوشش تکرارشونده ۱۸ روزه از کل زمین است.

لندست ۲:

پذیرش: ۹ آوریل ۱۹۷۵ تا ۷ فوریه ۱۹۸۲

تاریخ مأموریت: ۲۲ ژانویه ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۲

تاریخ راه‌اندازی مجدد: ۶/۵/۱۹۸۰

زمان خارج شدن از سرویس ۲۵ فوریه ۱۹۸۲

منبع زمینی: زمین/ خورشید- هم‌زمان

لندست ۳:

پذیرش: ۱۷ می ۱۹۷۸ تا ۷ فوریه ۱۹۸۳

تاریخ مأموریت: ۵ مارس ۱۹۷۸ تا ۷ ژانویه ۱۹۸۳

منبع زمینی- زمین / خورشید- هم‌زمان

مارس ۱۹۷۹ باند حرارتی از کار افتاد.

کل عملیات در ۱۲ ژوئن ۱۹۷۹ پایان یافت.

اسکنر چند طیفی (MSS) در تاریخ ۲۸ ژانویه ۱۹۸۱ از رده خارج شد.

به‌کارگیری مجدد (با محدودیت) در ۱۳ آوریل ۱۹۸۱

لندست ۴:

پذیرش: ۱۷ اوت ۱۹۸۲ تا سپتامبر ۱۹۸۷

تاریخ مأموریت: ۱۶ جولای ۱۹۸۲

منبع زمینی/ خورشید- هم‌زمان/ عملیاتی

تکرار چرخش: ۱۶ روز یک‌بار

در تاریخ ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۲ گیرنده باند X واحد B از کار افتاد.

در تاریخ ۲۹ اکتبر ۱۹۸۲ سیستم بررسی اطلاعات و ارتباطات واحد مرکزی B از کار افتاد.

در تاریخ ۱۵ فوریه ۱۹۸۳ درنتیجه فقدان اطلاعات نقشه‌بردار موضوعی (Thematic Mapper Data)، گیرنده باند X واحد A از کار افتاد.

در تاریخ ۲۲ می ۱۹۸۳ – پنل ۴ (Panel) خورشیدی از کار افتاد.

در تاریخ ۲۶ جولای ۱۹۸۳ درنتیجه از دست رفتن ۵۰ درصد قدرت، پنل ۳ خورشیدی از کار افتاد.

این ماهواره ممکن است در آینده توسط ابزارهای علمی تعمیر و مجدداً راه‌اندازی شود.

ماهواره در ژانویه ۱۹۸۶ از رده خارج شد و در حالت آماده‌باش نگهداری شد.

توقف ردیابی در تاریخ ۱ سپتامبر ۱۹۸۷٫

لندست ۵:

پذیرش: ۶ آوریل ۱۹۸۴ تا اکتبر ۱۹۹۹

تاریخ مأموریت: ۱ مارس ۱۹۸۴

منبع زمینی / خورشید – هم‌زمان / عملیاتی

طراحی آن برای جلوگیری از اشکالات لندست ۴ اصلاح شد.

تابستان ۱۹۸۵: گیرنده باند S در کسب اطلاعات تبدیلی در مناطق خارج از ایالات‌متحده از کار افتاد.

دسامبر ۱۹۸۵: کسب اطلاعات محدود به مناطق درخواستی جهت پوشش شد.

ردیاب ۵ اسکنر چند طیفی باند ۴ در ژوئن ۱۹۹۴ از کار افتاد. باند ۴ اسکنر چند طیفی به علت جریان بالا در اوت ۱۹۹۵ از رده خارج شد.

لندست ۶ (شرکت EOSAT، )U.S.A

پذیرش: N/A

تاریخ مأموریت: ۵ اکتبر ۱۹۹۳

مشاهده زمینی/ هم‌زمان با خورشید

ماهواره در مدار قرار نگرفت، تماس با آن حین پرتاب قطع شد.

تکرار چرخش: ۱۶ روز یک‌بار

لندست ۷:

پذیرش: جولای ۱۹۹۹ تاکنون

تاریخ مأموریت: ۱۵ آوریل ۱۹۹۹

مشاهده زمینی/ هم‌زمان- خورشید

ناسا – ایالات‌متحده آمریکا.

 

دوربین ASTER

پرتوسنج حرارتی تابشی و بازتابشی فضا برد پیشرفته

Advanced Space borne Thermal Emission and Reflection Radiometer

ASTER یک دوربین دیجیتالی بزرگ است که در سال ۱۹۹۹ در مدار زمین قرار گرفت و توسط ماهواره‌ای بنام Terra که به‌اندازه یک اتوبوس کوچک است حمل می‌شود. فاصله آن از زمین ۷۰۵ کیلومتر، گردش آن به‌صورت قطبی- قطبی است و از ساعت ۱۰:۳۰ به‌وقت محلی و تقریباً هر ۱۰۰ دقیقه از عرض استوا عبور می‌کند. این دوربین توانایی گرفتن ۶۰۰ عکس باقدرت تفکیک بالا در یک روز را دارد. هر عکس، منطقه‌ای به وسعت ۶۰×۶۰ کیلومتر را پوشش می‌دهد که اندازه هر پیکسل آن برای باندهای ۳-۱، ۱۵ متر است. تفاوت عمده این دوربین با دوربین‌های عکاسی این است که اولاً برای هر رنگ (دقیق‌تر، هر محدوده طول‌موج یا باند) یک تصویر مجزا ایجاد می‌شود، چراکه دارای ۱۴ باند بوده و ۱۴ تصویر مختلف می‌تواند ایجاد کند. ثانیاً Aster دارای سه لنز است که بنام تلسکوپ نیز نامیده می‌شود. (VNIR، SWIR، TIR) و هرکدام از آن‌ها برای یک بخش متفاوت طیفی در نظر گرفته‌شده‌اند.

یکی از ویژگی‌های بارز تصاویر Aster قدرت تفکیک بالای آن در مقایسه با لندست است که از آن در مدیریت گردشگاه‌ها و پارک‌های جنگلی برای تعیین تغییر وضعیت آن‌ها استفاده می‌شود. در تصاویر Aster پوشش گیاهی زنده به رنگ قرمز که قرمز روشن یا تیره نشانگر میزان سلامت گیاهان است، پدیده‌های ساخته دست انسان مثل ساختمان‌ها متمایل به آبی روشن یا خاکستری، خاک به رنگ‌های متنوع که روشنی آن بستگی به مواد تشکیل‌دهنده آن دارد و آب به رنگ بسیار تیره دیده می‌شود.

 

سری ماهواره اسپات (SPOT)

ماهواره اسپات توسط سازمان GNES کشور فرانسه و با همکاری کشورهای سوئد و بلژیک ساخته و در تاریخ ۲۲ فوریه ۱۹۸۶ به فضا پرتاب‌شده است. این ماهواره در ارتفاع ۸۳۲ کیلومتری از سطح زمین و در مداری دایره‌ای شکل و شبه قطبی در حال دوران به دور زمین بوده و هر ۱۰۱ دقیقه یک‌بار پیرامون زمین را طی می‌کند.

بر این مبنا تعداد دوران ماهواره اسپات در هر شبانه‌روز ۱۴ بار بوده و می‌تواند با ۳۶۴ دوران در ۲۶ روز از کل سطح زمین تصویربرداری نماید.

سنجنده‌های تعبیه‌شده در این ماهواره HRV یا High Resolution visible نام دارد که به HRV-1 و HRV-2 معروف‌اند و ازنظر مشخصات کلی و عملکرد شبیه به هم هستند. مهم‌ترین ویژگی ماهواره اسپات توانایی تصویربرداری از زوایای مختلف و امکان تهیه تصویر استریوسکوپیک (Stereoscopic Image) است که بامطالعه و استفاده از این تصاویر و با روش برجسته‌بینی توانایی‌های جدیدی درزمینهٔ مطالعات در رشته‌های مختلف منابع زمینی و تهیه نقشه امکان‌پذیر هست

اسپات ۱:

پذیرش: ۱۷ می ۱۹۸۶ تا ۱۰ ژوئن ۱۹۹۰ و ۸ آوریل ۱۹۹۳ تاکنون

تاریخ مأموریت: ۲۲ فوریه ۱۹۸۶

منابع زمینی- زمین/ خورشید- هم‌زمان/ عملیاتی

اسپات از PFM پلت فرم چندمنظوره (Plate forme Multi mission) استفاده می‌کند.

ماهواره در تاریخ ۲۰ مارس ۱۹۹۲ مجدداً آغاز به کارکرد.

تکرار چرخش: ۲۶ روز (هر ۵ روز با توانایی نقطه‌گذاری)

اسپات ۲:

پذیرش: ۱۱ ژوئن ۱۹۹۰ تاکنون

تاریخ مأموریت: ۲۱ ژانویه ۱۹۹۰

منابع زمین/ هم‌زمان- خورشید/ عملیاتی

 اسپات ۳:

پذیرش: ۲۸ مارس ۱۹۹۴ تا ۱۴ نوامبر ۱۹۹۶(در این تاریخ گم‌شدن ماهواره اعلام شد)

تاریخ مأموریت: ۲۶ سپتامبر ۱۹۹۳

منابع زمین/ هم‌زمان با خورشید/ عملیاتی

آغاز ردیابی در تاریخ ۲۴ می ۱۹۹۴

ماهواره در تاریخ ۱۳ نوامبر ۱۹۹۶ بدون مشکل وارد فضا شد.

اسپات ۴:

پذیرش: ۲۰ جولای ۱۹۹۸ تاکنون

تاریخ مأموریت: ۲۴ مارس ۱۹۹۸

منابع زمینی/ هم‌زمان خورشید/ پیشنهادشده

 

ماهواره IRS:

نخستین ماهواره منابع زمینی کشور هندوستان بنام IRS-1A در ۱۷ مارس ۱۹۸۸ توسط یک راکت روسی از شهر بایکونور (Baikanur) جمهوری قزاقستان به فضا پرتاب شد.

از اهداف کاربردی ماهواره مذکور بررسی و مدیریت منابع زمینی از قبیل کشاورزی، زمین‌شناسی و هیدرولوژی هست. ماهواره IRS دارای سنجنده‌های تصویری بنام LiSS-I، LiSSII، LiSSIII و Pan هست.

 

IRS P4 OCEANSAT:

این ماهواره توسط ISRO از مرکز SHAR در Sriharikota به فضا پرتاب شد. این ماهواره اولین ماهواره‌ای بود که برای کاربردهای اقیانوس‌شناسی ساخته شد.

وزن:۱۰۵۰ کیلوگرم

مدار: قطبی هم‌زمان با خورشید

ارتفاع: ۷۲۰ کیلومتر از سطح زمین

سنجنده‌ها: (OCM نمایشگر رنگی اقیانوس) و MSMR(پرتوسنج ماکروویو با اسکنر چند فرکانسی).

کاربردهای نمایشگر رنگی اقیانوس (Ocean Colour Monitor):

جمع‌آوری اطلاعات در رابطه با: ۱) تجمع کلروفیل ۲) تعیین و نشان دادن توده‌های فیتوپلانگتونی ۳) ذرات معلق در اتمسفر ۴) رسوبات معلق در آب.

کاربردهای پرتوسنج ماکروویو با روبش گر چند فرکانسی (MSMR):

جمع‌آوری اطلاعات در رابطه با:۱) دمای سطحی دریا ۲) سرعت باد ۳) محتوای آب‌ابرها و محتوای بخارآب اتمسفر بالای اقیانوس.

P6 IRS- RESOURCESAT-1:

این ماهواره پیشرفته‌ترین ماهواره سنجش‌ازدور است که توسط ISRO ساخته‌شده. این ماهواره دهمین ماهواره از سری IRS هست.

وزن:۱۳۶۰ کیلوگرم

مدار: قطبی هم‌زمان با خورشید

ارتفاع: ۸۱۷ کیلومتر از سطح زمین

دوربین‌ها: شامل LISS-4 (خود اسکنر با تصاویر خطی تفکیک بالا)، LISS-3 (خود اسکنر با تصاویر خطی تفکیک متوسط) و AWiFS (سنجنده با میدان دید متوسط)،

قدرت تفکیک برای LISS-4 5/8 متر

چرخه تکرار: ۵ روز

مدار: قطبی هم‌زمان با خورشید

ارتفاع: ۸۱۷ کیلومتر از سطح زمین

باندهای طیفی: برای LISS-4، مرئی و مادون‌قرمز نزدیک (VNIR) برای LISS-3، مرئی و مادون‌قرمز نزدیک (VNIR) و مادون‌قرمز با امواج کوتاه (SWIR) که قدرت تفکیک مکانی آن ۵/۲۳ متر است.

برای AWiFS، مرئی و مادون‌قرمز نزدیک (VNIR) و مادون‌قرمز با امواج کوتاه (SWIR) که قدرت تفکیک مکانی آن ۵۶ متر است.

 PLSV-C5:

این ماهواره هشتمین ماهواره سری PLSV هست که اولین آن در سال ۱۹۹۳ به فضا پرتاب شد. ظرفیت این ماهواره به مقدار زیادی تا حد ۶۰۰ کیلوگرم افزایش پیدا کرد. این ماهواره توسط ISRO به فضا پرتاب شد.

زمان اولین پرتاب: ۱۹۹۳

وزن: ۱۳۶۰ کیلوگرم

ارتفاع از سطح زمین: ۸۱۷ کیلومتر

مدار: قطبی هم‌زمان با خورشید (SSO).

 

ماهواره MOS:

 MOS-1

ماهواره مشاهدات دریایی است.

پذیرش: ۴ می ۱۹۸۸ تا ۲۷ اوت ۱۹۹۳

تاریخ مأموریت: ۱۸ فوریه ۱۹۸۷

منابع زمینی – اقیانوس/ خورشید- هم‌زمان

تاریخ آخرین ارسال ۲۸ ژوئن ۱۹۸۹

تکرار چرخه: ۱۷ روز

 MOS-IB:

پذیرش: ۳ جولای ۱۹۹۱ تا ۵ سپتامبر ۱۹۹۳

تاریخ مأموریت: ۷ فوریه ۱۹۹۰

منابع زمینی/ خورشید- هم‌زمان

ظرفیت MOS-IB مشابه MOS-1 است.

 

ماهواره IKONOS:

ماهواره ایکونوس در دوم سپتامبر ۱۹۹۹ به فضا پرتاب شد و اطلاعات تجاری را در اوایل سال ۲۰۰۰ به زمین مخابره کرد. ماهواره ایکونوس اولین ماهواره از نسل جدید ماهواره‌های باقدرت تفکیک بالا هست. داده‌های ایکونوس در ۴ کانال (داده‌های چند طیفی (MS) (باقدرت تفکیک ۴ متر) و یک کانال panchromatic باقدرت تفکیک ۱ متر ثبت می‌شود و این بدین معنی است که ایکونوس اولین ماهواره تجاری است که عکس‌های ماهواره‌ای را باقدرت تفکیک بالا در هر نقطه از سطح زمین مخابره می‌کند.

قدرت تفکیک پرتوسنجی:

داده‌های ایکونوس در ۱۱ بیت (bit) در هر پیکسل (۲۰۴۸ با تن خاکستری) جمع‌آوری می‌شود و این بدین معنی است که مشخصات بیشتری در ارزش درجه خاکستری وجود دارد.

ماهواره ایکونوس دارای ابزارهای مشاهده در مسیرهای متقاطع و موازی است که در جمع‌آوری داده‌های متغیر آن را توانمند ساخته است. امکانات بازدید مجدد آن برای قدرت تفکیک ۱ متر ۳ روز و برای قدرت تفکیک ۵/۱ متر ۲ روز است.

مزایای استفاده از ماهواره ایکونوس:

عکس‌های تهیه‌شده توسط ماهواره ایکونوس جزئیات مختلف و فراوانی را از پدیده‌های سطح زمین فراهم می‌کنند که این خصوصیت نسبت به ماهواره‌های تجاری کنونی یک برتری است.

بعضی از این مزایا به شرح زیر هست:

۱) بالاترین قدرت تفکیک مکانی توسط عکس‌های این ماهواره تجاری قابل‌دسترسی است.

۲) دارای بالاترین محدوده حرکتی با داده‌های ۱۱ بیت (bit) است.

۳) دارای محتوی طیفی بوده که عکس‌های غنی از اطلاعات مربوط به عارضه‌های زمین را فراهم می‌آورد.

۴) دارای کیفیت بالای عکس‌ها هست.

۵) جمع‌آوری عکس‌های قابل‌تغییر، جهت به دست آوردن داده‌های مؤثر برای یک منطقه مشخص (منطقه هدف).

۶) بازدید مجدد که نیاز مصرف‌کنندگان را در روزآمد بودن اطلاعات برطرف می‌سازد.

کاربردها:

بیشترین کاربردهای عکس‌های ماهواره‌ای ایکونوس درزمینهٔ زیر هست:

مدیریت اکتشاف، مدیریت منابع طبیعی، کشاورزی و جنگلداری، رسانه‌های خبری، آژانس‌های معاملات ملکی، آژانس‌های هوایی، شرکت‌های تجاری و تبلیغاتی و وزارت دفاع.

 

ماهواره Quick Bird:

این ماهواره دارای وسیع‌ترین پهنه باند هست و این امکان را به وجود می‌آورد که تصاویری با بالاترین قدرت تفکیک گرفته شود و جهت مقاصد صنعتی مورداستفاده قرار گیرد.

 

ماهواره‌های دارای سیستم راداری:

سامانه‌های رادار:

کلمه رادار از عبارت “Radio Detection & Ranging” گرفته‌شده و اولین بار به‌طور آزمایشی در سال‌های ۱۹۲۵ و ۱۹۲۶ در کشورهای انگلستان و ایالات‌متحده آمریکا از این سیستم استفاده شد. سپس تا ۱۹۶۰ در اهداف نظامی بکار گرفته شد، پس‌ازآن به‌منظور مطالعات زمینی در هواپیما تعبیه گردید. در حال حاضر نیز به‌عنوان یک سنجنده فعال در سکوهای فضایی مورداستفاده قرارگرفته است. از سری ماهواره‌هایی که در آن از سیستم راداری استفاده‌شده است می‌توان ماهواره‌های Radar sat(آژانس فضایی کانادا ۱۹۹۵)، Sea Sat(آمریکا ۱۹۸۷)، فضاپیمای شاتل Shuttle(آمریکا ۱۹۸۶ و ۱۹۸۴)، ERS(سازمان فضایی اروپا ۱۹۹۰) و Jers (ژاپن ۱۹۹۳) را نام برد.

اطلاعات راداری در منابع زیرزمینی عمدتاً درزمینهٔ مختلف زمین‌شناسی، خاک‌شناسی، اقیانوس‌شناسی، شیلات، کشاورزی و نهایتاً کارتوگرافی دارای کاربردهای ویژه هست.

 

سری ماهواره های Radarsat-1

رادارست ۱:

پذیرش: نوامبر ۱۹۹۹۵ تاکنون

تاریخ مأموریت: ۴ نوامبر ۱۹۹۵

کاربردهای ویژه/ هم‌زمان خورشید/ پیشنهاد

تکرار چرخش: ۲۴ روز

رادارست ۲:

پذیرش: N/A

تاریخ مأموریت: ۲۰۰۱

مشاهده زمینی/ نزدیک قطب/ پیشنهادشده

رادارست ۳:

پذیرش: N/A

تاریخ مأموریت: ۲۰۰۴ (پیشنهادشده)

مشاهدات زمینی/ نزدیک قطب / پیشنهادشده

ماهواره برای ۱۰ سال طراحی‌شده است.

 

سازمان ملی هوانوردی و فضا (NASA)

پذیرش: ۹ جولای ۱۹۷۸ تا ۹ اکتبر ۱۹۷۸

تاریخ مأموریت: ۲۶ ژوئن ۱۹۷۸ تا ۱۰ اکتبر ۱۹۷۸

۱۴ مدار زمینی هرروز در ارتفاع ۸۰۰ کیلومتری کامل شدند.

گردش کوتاه توده‌ای در سیستم الکتریکی ماهواره در ۱۰ اکتبر ۱۹۷۸ پایان یافت.

 

 ماهواره MAGSAT:

این ماهواره در ۳۰ اکتبر ۱۹۷۹ توسط NASA با سفینه Scout G از سایت Vandenberg به فضا پرتاب شد.

کاربردها:

۱) اندازه‌گیری میدان مغناطیسی نزدیک زمین

۲) اندازه‌گیری آنومالی‌های پوسته‌ای

۳) ابزاری مناسب برای زمین‌شناسان ساختمانی برای مطالعه تشکیل سنگ‌ها در سطح زمین

۴) مطالعه نوسانات مغناطیسی در پوسته زمین.

 

ماهواره ERS-1:

ماهواره ERS-1 در ۱۶ جولای ۱۹۹۱ توسط موشک آریان از مرکز فضایی گویان فرانسه به‌منظور بررسی وضعیت دریاها، پیش‌بینی هوا، بررسی یخ‌های شناور در دریاها و نظارت بر روند حرکت آن‌ها و همچنین بررسی منابع طبیعی و درمجموع برای بررسی مسائل زیست‌محیطی به فضا پرتاب شد.

این ماهواره دارای دو سیستم سنجنده بنام‌های AMI و SAR هست. از ویژگی‌های سنجنده SAR تهیه نقشه‌های توپوگرافی از نواحی دارای پوشش دائمی ابر هست و از ویژگی‌های دیگر آن می‌توان به مطالعه حرکات صفحات پوسته زمین، اندازه‌گیری مقدار نزولات جوی و شدت آن اشاره نمود.

منبع زمینی- اقیانوس/ خورشید-هم زمان/ عملیاتی ماهواره پلاتفورمی مشابه با اسپات را استفاده می‌کند.

اوایل اوت ۱۹۹۲، PRARE از کار افتاد.

ژانویه ۱۹۹۳، کانال ۷/۳ میکرونی ATSR از کار افتاد.

از ۳ ژوئن ۱۹۹۶ ظرفیت بار کاهش پیدا کرد.

تکرار چرخه:

چرخه ۳ روزه از تاریخ ۱۷/۷/۱۹۹۱ تا ۱/۴/۱۹۹۲

چرخه ۳۵ روزه از تاریخ ۲/۴/۱۹۹۲ تا ۲۲/۱/۱۹۹۳

چرخه ۳ روزه از تاریخ ۲۳/۱/۱۹۹۳ تا ۹/۴/۱۹۹۴

چرخه ۱۶۸ روزه از تاریخ ۱۰/۴/۱۹۹۴ تا ۲۰/۳/۱۹۹۵

چرخه ۳۵ روزه از تاریخ ۲۱/۳/۱۹۹۵ تاکنون

 ERS-2:

پذیرش: ۹ جولای ۱۹۹۹ تاکنون

تاریخ مأموریت: ۲۰ آوریل ۱۹۹۵

منبع زمینی- زمین/ خورشید- هم‌زمان/ پیشنهادشده

 

ماهواره JERS-1:

در ۱۱ فوریه ۱۹۹۲ ماهواره منابع زمینی Jers-1 از مرکز فضایی تانگاشیما واقع در ژاپن به فضا پرتاب شد. این ماهواره دارای دو سنجنده اپتیکی (نوری) OPS و یک سنجنده راداری SAR هست و برای بررسی پوشش گیاهی، بررسی مناطق ساحلی، آب‌ها، تعبیر و تفسیر اطلاعات توپوگرافی و بررسی عوارض زمین‌شناسی کاربرد دارد.

 JERS-1 FUYO-1 (ماهواره منبع زمینی ژاپن):

پذیرش: ۲۴ اوت ۱۹۹۲ تا ۳۱ دسامبر ۱۹۹۶

تاریخ مأموریت: ۱۱ فوریه ۱۹۹۲ تا ۱۲ اکتبر ۱۹۹۸

منابع زمینی – زمین/ خورشید- هم‌زمان/ عملیاتی

تکرار چرخه: ۴۴ روز

مشکل در گیرنده SAR بعد از پرتاب ایجاد شد.

گیرنده SAR بالاخره در ۸ آوریل ۱۹۹۲ مستقر شد.

اولین تصویر SAR در ۲۱ آوریل ۱۹۹۲ دریافت شد.

ژانویه ۱۹۹۱: وسیله خنک‌کننده از کار افتاد و انتقال مداوم داده‌ها قطع شد.

 

ماهواره NOAA(سازمان ملی جو و اقیانوس):

NOAA-1, ITOS-A

پذیرش: N/A

تاریخ مأموریت: ۱۱ دسامبر ۱۹۷۰ تا ۱۹ اوت ۱۹۷۱

هواشناسی/ خورشید- هم‌زمان/ عملیاتی

NOAA-1 پس از ITOS-1 طراحی شد.

 

فضاپیمای Shuttle:

اولین شاتل فضایی به نام کلمبیا در ۱۲ آوریل سال ۱۹۸۱ به فضا پرتاب شد. شاتل فضایی از محل پرتاب (سکوی پرتاب) عمودی، نشسته بر روی دم، درست مثل راکت به فضا پرتاب گردید. ضمیمه شاتل فضایی دو راکت تقویت‌کننده و یک مخزن بزرگ سوختی بود که شاتل فضایی را به داخل فضا سوق می‌دادند. در خلال مدت پرتاب، راکت‌های تقویت‌کننده تحلیل رفته و جدا شدند. این راکت‌ها به‌وسیله چتر نجات به داخل اقیانوس افتادند و به‌وسیله کشتی برداشته شدند. مخزن سوختی نیز خالی و جداشده و به سمت زمین بازگشته و در اقیانوس هند سقوط نمود.

The Cargo Bay:

شاتل فضایی دارای یک محفظه بزرگ برای نگهداری ابزار است. شاتل توانایی حمل محموله‌های بزرگ (مثل ماهواره‌ها) را دارد. در داخل فضا، درها باز می‌شوند تا به ماهواره‌ها اجازه دهند به داخل مدار پرتاب شوند. شاتل همچنین دارای یک بازوی ماشینی است که توسط کانادایی‌ها ساخته‌شده است. از این بازو برای نگه‌داشتن بار استفاده می‌شود مثلاً در نگه‌داشتن ماهواره بیرون از محفظه (Cargo)، این بازوی ماشینی همچنین قادر است ماهواره‌های شکسته را در فضا بگیرد و به داخل محفظه خود انتقال دهد تا برای تعمیر به زمین بازگردانده شوند.

داده‌های سنجش‌ازدور فرا طیفی (هایپراسپکترال):

سنجنده‌های فرا طیفی (Hyper spectral Sensors) هوابرد و فضا برد، امروزه به‌عنوان یکی از ابزارهای قدرتمند و پیشرفته در مطالعات زمین‌شناسی، کشاورزی و … در جهان، بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرند. استفاده از این فناوری در اواسط دهه ۸۰ آغاز شد و مزایای کنونی داده‌های سنجش‌ازدور و اطلاعات جغرافیایی منجر به توسعه این فنّاوری گردید.

به دست آوردن تصاویر هایپراسپکترال (HSI) به‌صورت طبیعی، سخت‌تر و گران‌تر از تصاویر چند طیفی (MSI) است و این به دلیل مزایای کنونی این داده‌هاست (نسبت بالای سیگنال به نویز آن مبین طیف‌های باکیفیت عالی، همچنین پوشش طیفی و تعداد زیاد کانال‌های آن، موجب قدرت تفکیک طیفی بسیار بالا است، این داده‌ها عموماً ترکیبی از ۱۰۰ تا ۲۰۰ باند طیفی (کانال) با پهنای نازک باند بین ۱۰- ۵ نانومتر هستند درحالی‌که داده‌های حاصل از سنجنده‌های MS دربرگیرنده ۵ تا ۱۰ کانال با پهنای باند نسبتاً پهن‌تری (بین ۴۰۰-۷۰ نانومتر) هستند.)

کاربردها:

استفاده از اطلاعات حاصل از داده‌های فرا طیفی (هایپراسپکترال) دارای مزایای زیادی بوده و موارد استفاده فراوانی درزمینهٔ معدن، زمین‌شناسی، جنگلداری، کشاورزی و مدیریت زیست‌محیطی دارد. برخی از این کاربردها عبارت‌اند از:

اتمسفر: تبخیر شدن آب، خصوصیات ابرها و ذرات معلق در هوا.

محیط‌زیست: کلروفیل، آب برگ، سلولز، ماده چوب.

زمین‌شناسی: انواع خاک و کانی (دگرسانی‌ها).

آب‌های ساحلی: کلروفیل، فیتوپلانگتون،

مواد آلی تخریب‌شده، رسوبات گسیخته.

برف و یخ: شکاف پوشش برف.

اشتعال مواد آلی: دود.

تجاری: اکتشاف کانی‌ها، کشاورزی

و جنگلداری.

 

سنجنده‌های هایپراسپکترال:

این سنجنده‌ها به دو صورت فضا برد و هوابرد می‌باشند:

سنجنده‌های فضا برد عبارت‌اند از (Hyperion, Ali, Proba) که در مدار زمین قرار می‌گیرند. سنجنده‌های دیگر نظیر (Hymap, Casi, AVIRS, DBHS) نیز بر روی هواپیماهای سبک یا حتی در برخی موارد بر روی بالگردها قابل‌نصب بوده و با توجه به ارتفاع کم پرواز از دقت بسیار زیادی نسبت به سنجنده‌های نصب‌شده در ماهواره‌ها برخوردار هستند.

تصاویر هایپراسپکترال به‌صورت داده‌های سه‌بعدی جمع‌آوری و نمایش داده می‌شوند، جمع‌آوری اطلاعات مکانی در جهات برداری x,y و اطلاعات طیفی در جهت z صورت می‌گیرد.

سنجنده فضا برد Hyperion:

داده‌های حاصل از تصاویر فرا طیفی (HSI) در سامانه‌های RS از اوایل دهه ۱۹۸۰ در دسترس محققان قرارگرفته و استفاده از آن‌ها نشان‌دهنده بلوغ فنّاوری است. برای اولین بار سنجنده ‌هایپریون در نوامبر سال ۲۰۰۰ توسط NASA برای آزمودن قابلیت هوابرد، مورداستفاده قرار گرفت. هایپریون محدوده‌ای بین ۵/۲-۴/۰ میکرومتر با ۲۴۲ باند طیفی (کانال) و قدرت تفکیک طیفی تقریباً ۱۰ نانومتر و قدرت تفکیک مکانی ۳۰ متر را در برمی‌گیرد.

اولین نتایج به‌دست‌آمده از داده‌های فرا طیفی هوابرد (هایپریون) اطلاعات بسیار مفیدی درباره کانی‌شناسی ارائه کرد. کانی‌های شناسایی‌شده شامل کربنات‌ها، کلرات، اپیدوت، کائولینیت، آلونیت، مسکویت، سیلیس هیدروترمال و زئولیت بودند. داده‌های هایپریون حتی امکان تشخیص دقیق تفاوت بین کلسیت و دولومیت و نظایر آن را نیز دارد.

تجزیه‌وتحلیل داده‌های فرا طیفی شامل مراحل زیر هست:

۱) پیش‌پردازش داده‌ها.

۲) تصحیح داده‌ها برای آشکارسازی بازتاب (استفاده از نرم‌افزارهای تصحیح اتمسفری و …).

توانایی تفکیک یک سیستم کامل سنجش‌ازدور برای ارائه یک تصویر مناسب شامل موارد زیر هست:

• توان تفکیک طیفی: به‌وسیله عرض باندهای تشعشعات الکترومغناطیس تعیین می‌شود.۲
• توان تفکیک رادیو متریک: به‌وسیله چندین سطح مجزا که در آن‌ها سیگنال‌ها تقسیم می‌شوند، تعیین می‌شود.
• توان تفکیک فضایی: به‌وسیله خصوصیات ژئومتریک سیستم تصویربرداری مشخص می‌شود.
• توان تفکیک زمانی: که با پوشش تکراری زمین به‌وسیله سیستم سنجش‌ازدور در ارتباط هست.

مراحل مختلف بررسی اطلاعات حاصل از فناوری سنجش‌ازدور:

۱) جمع‌آوری داده‌ها:

این مرحله شامل جمع‌آوری داده‌هایی مربوط به زمین‌شناسی و سیما شناسی منطقه، اطلاعات‌پایه توپوگرافی بر اساس نقشه‌های موجود و گردآوری داده‌های ماهواره‌ای لندست، اسپات و … هست.

۲) موزاییک، تصحیح هندسی و قطعه‌بندی داده‌ها:

داده‌های ماهواره‌ای در مرحله تصحیح هندسی (Geometric Correction) با توجه به نقشه‌های توپوگرافی ۱:۲۵۰۰۰ و ۱:۵۰۰۰۰ تصحیح‌شده و در قالب شبکه UTM مختصات قرار می‌گیرند.

این تصحیح‌ها بر اساس انتخاب تعدادی نقطه کنترل زمینی (GCP) بر روی نقشه توپوگرافی و مشابه یابی آن بر روی‌داده‌های ماهواره‌ای موردنظر انجام می‌شود. در این عملیات با استفاده از روش‌های آماری لازم، خطاهای موجود بین مختصات تصویر و مختصات زمینی پدیده‌ها به حداقل می‌رسد.

داده‌های موجود دیگر نیز بر اساس داده‌های ماهواره‌ای تصحیح‌شده، با روش مشابه یابی تصویر به تصویر تصحیح گردیده و بر اساس محدوده‌های موردنیاز بریده و قطعه‌بندی می‌شوند.

۳) تلفیق اطلاعات ماهواره‌ای:

در این مرحله به‌عنوان‌مثال، تصاویر تصحیح‌شده Spot(تک باند) و TM(سه باندی) برای به دست آوردن تصویر رنگی باقدرت تفکیک زمینی ۱۰ متر یا به عبارتی داشتن پیکسل‌های ۱۰ متری ضمن حفظ کردن سطح رنگی، ترکیب و در سه کانال قرارداده می‌شوند.

۴) تجزیه‌وتحلیل اطلاعات تصویری و اطلاعات رقومی:

۴-۱) اطلاعات تصویری:

همان‌طور که می‌دانیم فن دورسنجی دارای دو جزء اساسی یعنی جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها هست. به‌طورکلی تجزیه‌وتحلیل اطلاعات تصویری عبارت است از بررسی پدیده‌های موجود در تصویر و استخراج اطلاعات موردنظر از آن طبق یک‌روال منطقی. عمل تجزیه‌وتحلیل اطلاعات تصویری توسط شخص متخصص را تعبیر و تفسیر یا Interpretation گویند که ممکن است به‌وسیله چشم مسلح یا به کمک ابزارهای ویژه و همچنین با استفاده از سایر مراجع اطلاعاتی صورت گیرد.

برای اینکه تعبیر و تفسیر اطلاعات تصویری به نحو مطلوبی صورت گیرد، مفسر تصویر باید واجد شرایط آشنایی با تکنیک‌های دورسنجی، آزمودگی در فن تعبیر و تفسیر تصاویر و آگاهی از دانش زمین‌شناسی باشد.

الف) آشنایی با تکنیک‌های دورسنجی:

۱- شناخت فیزیک دورسنجی

۲- شناخت خصوصیات سنجنده که عبارت است از نوع و ماهیت تصویربرداری، قدرت تفکیک سنجنده و سطح پوشش آن و زمان تصویربرداری.

۳- شناخت خصوصیات تصویر که شامل مقیاس تصویر، درجه روشنایی و رنگ تصویر، کنتراست تصویر و قدرت تفکیک هست.

ب) آزمودگی در فن تعبیر و تفسیر تصاویر:

باید با اندازه، شکل، سایه، تن یا رنگ، بافت، طرح و موقعیت (محل) تصویر آشنایی داشته باشد و به‌راحتی بتواند بر اساس خصوصیات ذکرشده، تصاویر را جهت تهیه نقشه موردنظر تعبیر و تفسیر بنماید.

ج) آگاهی از دانش زمین‌شناسی:

یک مفسر باید نسبت به خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژی پدیده‌های زمین آگاهی کافی داشته باشد و در ضمن بتواند در مورد نحوه و عوامل مؤثر در پیدایش شرایط اقلیمی و تاریخچه تغییرات آن‌ها طی زمان و غیره، اطلاعاتی به دست آورد.

۴-۲) امروزه علاوه بر استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای ویژه تعبیر و تفسیر داده‌های تصویری ماهواره‌ها، روش‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌های رقومی ماهواره‌های منابع زمینی به کمک کامپیوتر نیز کاربرد وسیعی یافته‌اند.

به‌طورکلی یک سیستم کامپیوتری از دو بخش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تشکیل‌شده است. سخت‌افزار شامل دستگاه‌ها و تجهیزات الکترونی و مکانیکی هست و نرم‌افزار سیستم شامل برنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و اطلاعاتی است که کامپیوتر به کمک آن عملیات پردازش‌های مورد لزوم را روی اطلاعات به اجرا درمی‌آورد. اطلاعات قابل تغذیه برای این نوع کامپیوترها باید به‌صورت رقومی (Digital) تهیه و به کامپیوتر وارد شود. این اطلاعات ازنظر ماهیت یا به‌صورت رقومی تهیه‌شده‌اند؛ مانند تصاویر ماهواره‌های لندست و اسپات یا اطلاعات آنالوگ می‌باشند (مانند عکس و نقشه) که باید آن‌ها را به‌صورت رقومی تبدیل و پس از ضبط اطلاعات بر روی نوارهای مغناطیسی یا دیسک‌های کامپیوتری، جهت انجام پردازش‌های لازم به کامپیوتر وارد نمود. نتایج اطلاعات حاصله یا خروجی را نیز می‌توان دوباره بر روی نوارهای مغناطیسی ضبط نمود یا آن‌ها را به‌صورت‌های مختلف دیگر مانند نقشه یا منحنی‌های آماری موردبررسی قرارداد.

پردازش داده‌های ماهواره‌ای:

مرحله پردازش تصاویر با به‌کارگیری روش‌های ویژه‌ای مانند افزایش کنتراست، فیلترینگ، عملیات بین تصاویر و روش ایجاد تصاویر رنگی انجام می‌گیرد.

الف) روش افزایش کنتراست: در این مرحله برای آشکارسازی پدیده‌های زمینی، داده‌های مربوط به باندهای مختلف با توجه به هیستوگرام درجه روشنایی و به‌کارگیری روش‌های گوناگون و همچنین استفاده از توابع ریاضی‌مانند معادلات خطی، ریشه دوم و … آشکارسازی می‌شوند، پس از به‌کارگیری روش‌های ذکرشده، پدیده‌ها با اختلاف بیشتری ازنظر تن یا رنگ نشان داده خواهند شد.

ب) روش فیلترینگ: در این مرحله از فیلترهای مختلف مانند پایین گذر ((Low Pass، بالا گذر (High Pass) و … جهت حذف بافت‌های ویژه و همچنین بارز شدن پدیده‌هایی مانند عوارض خطی و … استفاده می‌شود.

ج) روش عملیات بین تصاویر: عملیات بین تصاویر روش دیگری برای بارز کردن پدیده‌ها بر اساس شناخت بازتاب طیفی آن‌ها در طول‌موج‌های گوناگون است که با استفاده از توابع ریاضی یا روش‌های آماری مانند Ratio،Difference،Principal component یا PC بین باندهای مختلف انجام می‌گیرد.

۶) تفسیر داده‌ها:

با اعمال روش‌های گفته‌شده، تصاویر رنگی مختلفی ساخته می‌شوند که پدیده‌های گوناگون را با توجه به اهداف مطالعه، شناسایی می‌کنند. این شناسایی بر اساس عوامل مختلف مانند رنگ، بافت، شکل، توپوگرافی، الگوی آبراهه، موقعیت زمین‌شناسی و … انجام می‌گیرد.

لازم به ذکر است حاصل مطالعات دورسنجی تشکیل تصاویری است که تشخیص پدیده‌ها در آن‌ها فقط به‌صورت بصری (Visual) بوده و بر اساس اهداف مطالعات باید تفکیک آن‌ها با لایه‌های وکتوری یا گرافیکی در رنگ‌های مختلف صورت گیرد.

 

کاربردهای مهم تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات حاصل از فنّاوری دورسنجی:

دورسنجی در بسیاری از زمینه‌های علمی و تحقیقاتی کاربردهای گسترده‌ای دارد. ازجمله کاربردهای این فناوری می‌توان به استفاده در زمین‌شناسی، آب‌شناسی، معدن، شیلات، کارتوگرافی، جغرافیا، مطالعات زیست‌شناسی و زیست‌محیطی، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، هواشناسی، کشاورزی، جنگلداری، توسعه اراضی و به‌طورکلی مدیریت منابع زمین و غیره اشاره نمود.

سنجش‌ازدور در پیش‌بینی وضع هوا و اندازه‌گیری میزان خسارت ناشی از بلایای طبیعی، کشف آلودگی آب‌ها و لکه‌های نفتی در سطح دریا و اکتشافات معدنی نیز کاربرد دارد.

مطالعه تغییرات مورفولوژی سطح زمین و تغییرات دوره‌ای پدیده‌های سطح آن (تغییر مسیر رودخانه‌ها براثر عوامل طبیعی یا مصنوعی، تغییر حدومرز پیکره‌های آبی همچون دریاچه‌ها، دریاها و اقیانوس‌ها)، تهیه نقشه آبراهه‌ها و تخمین میزان آب سطحی هر منطقه ازجمله جالب‌ترین کاربردهای اطلاعات و تصاویر ماهواره‌ای است.

برخی از کاربردهای تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات حاصل از فنّاوری دورسنجی:

۱- زمین‌شناسی:

– تشخیص گسله‌ها، چین‌ها و بررسی‌های تک تونیکی منطقه‌ای.

– انتخاب محل‌های مناسب برای احداث طرح‌های عمرانی و اقتصادی.

– تهیه نقشه ژئومورفولوژی، زمین‌شناسی و دگرسانی.

– مطالعه شن‌های روان و اثرات فرسایش در منطقه.

– مطالعات تکمیلی جهت اکتشاف مخازن هیدروکربور، معادن و بالاخره اطلاعات مربوط به ژئوترمال.

۲- منابع آب:

– تهیه نقشه‌های هیدرولوژی.

– تعیین سطح حوزه‌های آبگیر و بررسی هیدرولوژی آن‌ها.

– بررسی مناطق ذوب برف.

– مطالعه به‌منظور پیشنهاد محل سدها و تخمین عمر مفید آن‌ها.

– بررسی عوامل ژئومورفولوژی و زمین‌شناسی ساختمانی در ارتباط با مخازن آب‌های زیرزمینی.

 

کاربرد سنجش‌ازدور در اکتشاف معادن:

بررسی‌های دورسنجی به دلیل داشتن داده‌هایی با دید وسیع و یکپارچه و محدوده طول‌موجی مختلف، از بهترین روش‌ها در پی‌جویی کانسارها هست.

به‌عنوان‌مثال با توجه به اینکه جایگاه کانسارهای پورفیری بزرگ دنیا و ذخایر طلای اپی ترمال، جزایر قوسی و زون‌های فرورانش بوده و تمرکز آن‌ها بیشتر در نواحی دگرسان شده وسیع و محل گسل‌های بزرگ حاشیه دهانه‌های آتش‌فشانی یا همراه با تراورتن های حوالی چشمه‌های آب گرم هست، لذا بررسی‌های دورسنجی می‌تواند بهترین وسیله در شناخت این نوع کانسارها باشد.

در این راستا بررسی‌های دورسنجی با اهداف زیر صورت می‌گیرد:

۱- تلفیق داده‌های ماهواره‌ای مختلف و تهیه عکس – نقشه‌های ماهواره‌ای (Satellite Photomap) در مقیاس‌های ۱:۱۰۰۰۰۰ و ۱:۵۰۰۰۰:

تهیه این عکس – نقشه‌ها در مقیاس‌های یک‌ صد هزار و یک پنجاه هزار برای به دست آوردن دید کلی از چگونگی گسترش واحدهای سنگی، رسوبات آبرفتی کواترنر، چین‌خوردگی‌ها، شکستگی‌های عمده، گسترش پوشش گیاهی، چگونگی توزیع شبکه آبراهه‌ها، جاده‌ها و گسترش آبادی‌ها و شهرها و بسیاری از پارامترهای دیگر بسیار مناسب است.

بر اساس تفسیر تصاویر رنگی مجازی حاصل از ترکیب باندهای مختلف و بر اساس نقشه زمین‌شناسی منطقه می‌توان گسترش واحدهای سنگی گوناگون را بر اساس این داده‌ها بیان نمود.

۲- تهیه نقشه خطواره‌ها و نقشه شکستگی‌ها و تفسیر زمین‌ساخت ناحیه بر اساس آن:

شکستگی‌ها به‌ویژه گسل‌ها عامل مهم و اساسی در تشکیل ذخایر معدنی می‌باشند. شناسایی عناصر ساختاری و تشخیص ساختار هر منطقه کمک بسیار ارزنده‌ای جهت شناسایی و اکتشاف مواد معدنی هست، زیرا شناخت عناصر ساختاری مانند گسل‌های عادی، شکستگی‌های کششی و ساختمان‌های هورست و گرابن که پی آمد آن تشخیص ساختارهای کششی است یا گسل‌های راندگی، چین‌خوردگی‌ها و گسل‌های راستا لغز چپ رو و راست‌رو که نهایت آن تشخیص ساختارهای فشاری است، با توجه به درازای گسل‌ها و همچنین محل تلاقی گسل‌های اصلی با گسل‌های دیگر، می‌تواند محل مناسبی برای نفوذ ماگما و سپس کانه زایی باشد؛ پس همگی می‌توانند کلیدهای مناسبی جهت شناخت و اکتشاف ذخایر معدنی باشند.

۳- تهیه نقشه نواحی دگرسانی (آلتراسیون ها):

شناخت نواحی دگرسانی یکی از عوامل تشخیص مناطق کانه دار هست. اگر در تشخیص این مناطق، نوع دگرسانی نیز مشخص شود، می‌تواند در تعیین الگویی مناسب جهت کانه زایی منطقه، مفید باشد. با استفاده از روش‌های مختلف پردازش و به‌کارگیری توابع ریاضی و روش‌های آماری ذکرشده درنهایت نواحی دگرسان بارنگ ویژه‌ای مشخص می‌شوند (High Light)

۴- تعیین نقشه نواحی امیدبخش معدنی با استفاده از بررسی‌های دورسنجی:

با تلفیق نتایج به‌دست‌آمده از بررسی‌های دورسنجی مناطق موردمطالعه (نوع واحدهای سنگی، ساختار تک تونیکی، ساختمان‌های ماگمایی و دگرسانی‌ها)،‌ مناطقی به‌عنوان نواحی امیدبخش معرفی می‌شوند که نسبت به سایر مناطق دارای احتمال بیش‌تری برای کانی زایی هستند.

 

وضعیت سنجش‌ازدور در ایران (سازمان‌ها و شرکت‌های ارائه‌دهنده و استفاده‌کننده از این فنّاوری):

ایران باسابقه‌ای بیش از چند دهه درزمینهٔ سنجش‌ازدور ماهواره‌ای، یکی از مستعدترین کشورهای آسیا در این زمینه است. استفاده از فن سنجش‌ازدور در ایران از سال ۱۳۵۱ یعنی هم‌زمان با پرتاب اولین ماهواره منابع زمینی (لندست ۱) آغاز گردید و به‌صورت طرحی تحت عنوان «طرح استفاده از ماهواره» در سازمان برنامه‌وبودجه پیگیری شد.

 مرکز سنجش‌ازدور ایران:

در حال حاضر طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی و هیئت دولت، وظیفه دریافت، توزیع و پردازش اطلاعات ماهواره‌ای منابع زمینی به عهده مرکز سنجش‌ازدور ایران است. این مرکز علاوه بر استفاده از امکانات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و نیروی انسانی مجرب و کارآمد درزمینهٔ سنجش‌ازدور، دارای ایستگاه گیرنده ماهواره‌ای نیز هست. مرکز سنجش‌ازدور ایران متولی امور آرشیو ملی اطلاعات ماهواره‌ای بوده و کلیه اطلاعات اخذشده و خریداری‌شده را در آرشیو خود نگهداری نموده و برحسب تقاضا در اختیار استفاده‌کنندگان قرار می‌دهد.

در حال حاضر مرکز سنجش‌ازدور ایران با پوشش نسبتاً کامل چند ماهواره، توانسته است پیشرفت زیادی درزمینهٔ تهیه تصاویر ماهواره‌ای در مقیاس‌های مختلف، همچنین تفسیر داده‌ها و اطلاعات رقومی داشته باشد.

برخی از اطلاعات دریافت شده و مقیاس آن‌ها به‌اختصار عبارت‌اند از:

– لندست با سنجنده‌های TM و Mss: 1:1000000 و ۱:۵۰۰۰۰۰ و ۱:۲۵۰۰۰۰

– لندست با سنجنده ETM+: 1:100000 و ۱:۵۰۰۰۰

– IRS با سنجنده Pan: 1:100000 و ۱:۵۰۰۰۰ و ۱:۲۵۰۰۰

– IRS با سنجنده Liss III: 1:100000 و ۱:۵۰۰۰۰

– Spot با سنجنده‌های XS و ۱:۱۰۰۰۰۰:Pan و ۱:۵۰۰۰۰

– اطلاعات IKONOS: 1:50000 و ۱:۲۵۰۰۰ و ۱:۱۰۰۰۰ و ۱:۵۰۰۰

نوشته انواع ماهواره‌ها و نقش سنجنده‌ها در سنجش از راه دور و کاربرد آنها اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2hDqwvM
via IFTTT