کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشاف معدن، روش‌ها و تکنیک‌ (بخش چهارم)

Faez Ehya فائز احیا

روش‌ها و تکنیک‌های سنجش‌ازدور در اکتشاف معدن

۱- تلفیق داده‌های ماهواره‌ای مختلف و تهیه عکس – نقشه‌های ماهواره‌ای (Satellite Photomap) در مقیاس‌های ۱: ۱۰۰۰۰۰ و ۱: ۵۰۰۰۰:

تهیه این عکس – نقشه‌ها در مقیاس‌های یک‌ صد هزار و یک پنجاه‌هزار برای به دست آوردن دید کلی از چگونگی گسترش واحدهای سنگی، رسوبات آبرفتی کواترنر، چین‌خوردگی‌ها، شکستگی‌های عمده، گسترش پوشش گیاهی، چگونگی توزیع شبکه آبراهه‌ها، جاده‌ها و گسترش آبادی‌ها و شهرها و بسیاری از پارامترهای دیگر بسیار مناسب است.

بر اساس تفسیر تصاویر رنگی مجازی حاصل از ترکیب باندهای مختلف و بر اساس نقشه زمین‌شناسی منطقه می‌توان گسترش واحدهای سنگی گوناگون را بر اساس این داده‌ها بیان نمود.

۲- تهیه نقشه خطواره‌ها و نقشه شکستگی‌ها و تفسیر زمین‌ساخت ناحیه بر اساس آن:

شکستگی‌ها به‌ویژه گسل‌ها عامل مهم و اساسی در تشکیل ذخایر معدنی می‌باشند. شناسایی عناصر ساختاری و تشخیص ساختار هر منطقه کمک بسیار ارزنده‌ای جهت شناسایی و اکتشاف مواد معدنی است، زیرا شناخت عناصر ساختاری مانند گسل‌های عادی، شکستگی‌های کششی و ساختمان‌های هورست و گرابن که پی آمد آن تشخیص ساختارهای کششی است یا گسل‌های راندگی، چین‌خوردگی‌ها و گسل‌های راستا لغز چپ رو و راست‌رو که نهایت آن تشخیص ساختارهای فشاری است، با توجه به درازای گسل‌ها و همچنین محل تلاقی گسل‌های اصلی با گسل‌های دیگر، می‌تواند محل مناسبی برای نفوذ ماگما و سپس کانه زایی باشد؛ پس همگی می‌توانند کلیدهای مناسبی جهت شناخت و اکتشاف ذخایر معدنی باشند.

 

در تهیه نقشه شکستگی‌ها از روش‌های زیر می‌توان استفاده نمود:

۲-۱- استفاده از تأثیر مجازی زاویه تابش خورشید (Shaddow):

ازآنجاکه تشخیص اشکال سطحی به مقدار قابل‌توجهی به اختلاف انعکاس نور خورشید بستگی دارد و میزان انعکاس نیز با زاویه و جهت تابش خورشید تغییر می‌نماید (هراندازه زاویه تابش کمتر باشد، اختلاف انعکاس بیشتر شده و درنتیجه سایه زیاد می‌شود). با ایجاد اختلاف انعکاس، سطوح شکستگی و لایه‌بندی‌ها مشخص‌تر شده و تصاویر مختلفی جهت شناسایی آن‌ها ساخته می‌شوند.

۲-۲- استفاده از نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی:

در تعیین شکستگی‌ها، تغییرات ناگهانی توپوگرافی، نوع و سن واحدهای سنگی و ارتباط آن‌ها با یکدیگر، چین‌خوردگی‌ها، جابجایی رودخانه‌ها و واحدهای چینه‌ای، مخروط افکنِ ها و … همگی می‌توانند پارامترهای تشخیص باشند.

۲-۳- استفاده از نشانه‌های زمین‌ریخت‌شناسی:

به‌منظور تعیین سازوکار گسل‌ها، از نشانه‌های زمین‌ریخت‌شناسی می‌توان استفاده کرد. به‌طوری‌که گسل‌های راستا لغز به علت شیب زیاد، اثری تقریباً خطی، گسل‌های عادی اثری دالبری و گسل‌های راندگی اثری نامنظم از خود نشان می‌دهند و بیشتر از توپوگرافی تبعیت می‌کنند. همچنین ایجاد پرتگاه‌های گسلی (Scarp Fault) در گسل‌های راستا لغز نسبت به گسل‌های عادی و راندگی به‌جز موارد ویژه، کمتر مشاهده می‌شود.

۳- تعیین محدوده‌هایی با ساختمان‌های گنبدی:

یکی از اهداف این بررسی‌ها تهیه نقشه‌ای مربوط به گسترش ساختمان‌هایی مانند باتولیت، استوک، دم (گنبد)، دایک، کالدرا، ساختمان‌های حلقوی ورگه‌ها است. همان‌طور که اشاره شد با به‌کارگیری روش‌های مختلف پردازش و ایجاد تصاویر رنگی، واحدهای سنگی مختلف شناسایی می‌شوند و بر این اساس گسترش سنگ‌های ماگمایی اسیدی و بازیک در منطقه مشخص می‌گردند. بر اساس مساحت گسترش توده‌های نفوذی و نیمه عمیق، مساحت‌های بیشتر از ۱۰۰ کیلومترمربع به‌عنوان باتولیت و گسترش‌های کمتر به‌عنوان استوک در نظر گرفته می‌شوند.

دایک‌ها، دم‌های اسیدی ورگه‌های کوارتزی نیز می‌توانند قابل‌شناسایی باشند.

تشخیص گسترش سنگ‌های ماگمایی با نوع ساخت و زمان آن می‌تواند راهنمای خوبی برای تشخیص وجود یا عدم وجود ذخایر معدنی باشد (مطالعه متالوژی منطقه).

توده بازیک بازالتی و آلتراسیون‌های سیلیکاتی اطراف آن

۴- تهیه نقشه نواحی دگرسانی (آلتراسیون ها):

شناخت نواحی دگرسانی یکی از عوامل تشخیص مناطق کانه دار است. اگر در تشخیص این مناطق، نوع دگرسانی نیز مشخص شود، می‌تواند در تعیین الگویی مناسب جهت کانه زایی منطقه، مفید باشد. با استفاده از روش‌های مختلف پردازش و به‌کارگیری توابع ریاضی و روش‌های آماری ذکرشده درنهایت نواحی دگرسان با رنگ ویژه‌ای مشخص می‌شوند (High Light).

۵- تعیین نقشه نواحی امیدبخش معدنی با استفاده از بررسی‌های دورسنجی:

با تلفیق نتایج به‌دست‌آمده از بررسی‌های دورسنجی مناطق موردمطالعه (نوع واحدهای سنگی، ساختار تک تونیکی، ساختمان‌های ماگمایی و دگرسانی‌ها)،‌ مناطقی به‌عنوان نواحی امیدبخش معرفی می‌شوند که نسبت به سایر مناطق دارای احتمال بیشتری برای کانی زایی هستند.

زمینه‌های اصلی و عمدهٔ کاربرد سنجش‌ازدور در اکتشاف معادن عبارت‌اند از: لجستیک (پشتیبانی)، تهیه نقشه‌های ساختمانی و لیتولوژی و مکان‌یابی مناطق دگرسانی. همچنین تصاویر اسکنر هوایی می‌تواند در عملیات نقشه‌برداری تفضیلی کاوش‌های معدنی به کار رود. در همه سطوح برنامه اکتشاف معدن دورسنجی می‌تواند سودمند باشد به شرطی که با سایر منابع اطلاعاتی همچون نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی و داده‌های ژئوفیزیکی و ژئوشیمی همراه باشد.

ادامه دارد …

نوشته کاربردهای سنجش از راه دور در اکتشاف معدن، روش‌ها و تکنیک‌ (بخش چهارم) اولین بار در فـــائـــز پدیدار شد.

from WordPress http://ift.tt/2jfn0ch
via IFTTT